Barok to epoka, w której ludzie znudzeni są już klasycznym pięknem, nauką, rozsądnym rozumieniem świata. Wracają zabobony, alchemia, nietolerancja. Ludzie zaczynają balować, stroić się, otaczać się bogactwem i przepychem. Bardzo popularne stają się bale maskowe, gdyż pod maską można schować skutecznie nie tylko swój wiek, ale i niecne uczynki. Taka mentalność zaczyna rządzić światem. Ludzie coraz rzadziej stosują się do zasad dekalogu i co za tym idzie zaczynają znów (podobnie jak w średniowieczu) bać się srogiego Boga. Próbują więc przekonać go o swojej wierze budując piękne, bogato zdobione świątynie. W malarstwie coraz częściej przedstawia się sceny biblijne. Przedstawiani ludzie mają okrągłe, pełne kształty, kobiety obwieszone są biżuterią, często są roznegliżowane. Nawet Jezus jest wyjątkowo muskularnym, atletycznym mężczyzną. Postacie pokazywane są w ruchu, często w czasie cierpienia, ich ruchy są bardzo dynamiczne wręcz nienaturalne. Obrazy inspirowane wydarzeniami biblijnymi malowali między innymi Caravaggio, El Greco, Rembrandt. W Muzeum Narodowym w Krakowie możemy podziwiać słynne płótno tego ostatniego: Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem. Jest to barwna interpretacja jednej z przypowieści Nowego Testamentu. W obrazie przeważają barwy nasycone. Ten sam artysta namalował również nawiązujące do Biblii Zdjęcie z krzyża i Powrót syna marnotrawnego. Z pierwszego obrazu bije dramat, tragedia ludzka, ból jego bohaterów. Scena przedstawiona jest naturalistycznie i realistycznie podobnie jak w drugim dziele, gdzie widz czuje się wręcz jak niepożądany, niedyskretny świadek, przypadkiem dopuszczony do udziału w scenie miłości i czułości ludzkiej. Obraz ten budzi wzruszenie. Z pod pędzla Caravaggia wyszły Powołanie św. Mateusza i Męczeństwo św. Mateusza. Pierwsze płótno to kontrast światła i mroku, z dominacją tego drugiego. Lekkim rozjaśnieniem wydobyte są fragmenty twarzy, rąk i ubioru, a pozostałe ich części rozmywają się w głębokim cieniu. Pełno tu wewnętrznego niepokoju i napięcia mimo spokojnych ruchów postaci. Smuga światła pada od prawego, górnego rogu, wraz z kierunkiem ręki Chrystusa, ku zaskoczonemu, wyrwanemu z codzienności, tajemniczym wezwaniem, bohaterowi. Męczeństwo św. Mateusza to dramatyczna akcja i gwałtowne, zróżnicowane ruchy postaci. Równie mroczne jest Obnażenie z szat El Greco. W centrum obrazu znajduje się Chrystus otoczony żołnierzami i zwykłymi gapiami. Postacie mają ruchy spokojne i statyczne. Inne jest Wypędzanie przekupniów ze świątyni. Tutaj pełno jest dynamizmu i gwałtowności. Centralną postacią podobnie jak poprzednio jest Jezus, lecz tym razem roztrąca znajdujących się wokoło handlarzy, w śród których obserwujemy strach i zdziwienie. Po prawej stronie rozmawiają ze sobą jacyś starcy. Kolorystyka jest ciepła, obraz jest dość jasny. Mówiąc o malarskich inspiracjach Biblią warto też wspomnieć o Podniesieniu krzyża Rubensa przedstawiającym Jezusa w momencie wielkiego fizycznego cierpienia oraz atletycznie zbudowanych mężczyzn podczas olbrzymiego wysiłku, maksymalnie napinającego mięśnie. Światło skupione jest na postaci Zbawiciela. Motyw mitycznej Wenus był inspiracją dla wielu artystów renesansu, nie zabrakło go też w baroku. W Wenus z lustrem hiszpańskiego malarza Diego Rodrigueza de Sivay y Velazqueza, która jest rzadkim przykładem aktu w malarstwie tego kraju, mityczna bogini ukazana jest od strony pleców. Mimo towarzyszącej postaci Amorka scena jest bardzo realistyczna, jak gdyby odmitologizowana. Kolorystyka obrazu to złotawy róż ciała, gorąca czerwień tkaniny oraz błękitnozielona i biała plama pościeli. Do mitologii nawiązuje też płótno El Greco Sąd Parysa. Z Baroku pochodzą też wspaniałe wizerunki polskiej szlachty. Być może inspiracją do tych portretów byli żywi ludzie, ale możliwe też, że były malowane pod wpływem np. bogatych Pamiętników J. Ch. Paska. Dają one wierny opis szlacheckiej braci swarliwej, porywczej, kłótliwej, o twarzach pociętych szpadami w licznych pojedynkach. Malarstwo epoki było też inspiracją dla poetów i pisarzy. W Swoim wierszu Kobiety Rubensa Wisława Szymborska nawiązuje do portretów malowanych przez słynnego artystę. Utwór to dyskusja o estetyce baroku. Jest to też pośrednio charakterystyka mentalności ludzkiej tamtych czasów. Autorka podkreśla okrągłe, pulchne kształty kobiet na tych obrazach. Dziś takie kobiety były by uważane za zbyt otyłe, wtedy uważano je za piękne. Uwaga zwrócona jest też na fakt, że wśród tych portretów nie ma ani jednej szczupłej kobiety. Ich chude siostry wstały wcześniej, zanim się rozwidniło na obrazie. I nikt nie widział, jak gęsiego szły po nie zamalowanej stronie płótna. Dalej chude kobiety nazwane są wygnankami stylu. Poetka przypomina, że zarówno w średniowieczu jak i współcześnie piękno rozumiane jest w przeciwny sposób i szczupłe z kolei uważano by za najpiękniejsze. W trzynastym wieku otrzymały by złote tło, służąc jako natchnienie do obrazów sakralnych, w dwudziestym były by modelkami lub prezenterkami telewizyjnymi (Dwudziesty - dałby ekran srebrny). Niestety wiek siedemnasty nic dla płaskich nie ma. Ostatnie wersy utworu mówią, że to nie tylko kobiety miały być w baroku pulchne ale ogólnie epoka ta lubiła okrągłe kształty. ...nawet niebo jest wypukłe wypukli aniołowie i wypukły bóg Febus wąsaty, który na spoconym rumaku wjeżdża do wrzącej alkowy. Płótna Rembrandta Lekcja anatomii doktora Tulpa było inspiracją dla Stanisława Grochowiaka. Utwór zatytułowany Lekcja anatomii utrzymany jest w stylu turpistycznym (styl wprowadzający brzydotę, obrazy wstrząsające i nieestetyczne). Stojąc przed obrazem widz chciałby się wsłuchać w toczącą się rozmowę. Wiersz zawiera jakby fragmenty tego dialogu: Panowie spojrzą, Proszę ją nawijać bez trwogi, Ten zabieg znany panom. Autor czyni aluzje do krzywd ludzkich Siatka krzywd obleka nawet stopy. Udanym zabiegiem artystycznym jest wprowadzanie wyrazów mało estetycznych. Utwór szokuje, podobnie jak w baroku, obrazami i słowami. Nie jest on piękny i estetyczny ponieważ takie jest też życie. To samo można powiedzieć o Rembrantowskim obrazie. Podsumowując, w baroku zarówno w malarstwie jak i literaturze ważniejsza jest ozdobna forma niż sama treść, która gdzieś się rozmywa. Emocje stają się mało przekonywujące i nieautentyczne. Postacie są piękne, rumiane, pyzate i okrągłe. Tematyka jak i przedstawieni ludzie są banalne bogate kobiety i zawadiacka szlachta w kontuszach. Wyjątkiem są obrazy sakralne. W baroku przedstawia się głównie to co piękne na zewnątrz. Na płótnach uwiecznia się zbytek i dobrobyt. Zasada ta obowiązuje nawet w chylącej się ku upadkowi Polsce Stanisława Augusta Poniatowskiego.