Kiedy umiera bliska nam osoba, czujemy wewnętrzną pustkę, samotność i tęsknotę. Uświadamiamy sobie, że pewien okres w naszym życiu się zakończył, że coś z nas uleciało, że bezpowrotnie coś straciliśmy. W takich momentach samotnie wyruszamy w świat wspomnień. Zamyśleni, tępo wpatrujemy się w jakiś przedmiot i oddajemy się nurtowi refleksji. Ocieramy się o coś niepojętego, o wszechogarniającą i nieskończoną tajemnicę, dławiącą nas uczuciem smutku i rozpaczy. Przez moment, mignięcie oka jesteśmy u rzeczy, które dotąd zdawały się nam nieważne, a dopiero teraz przybrały realną postać. Z łzą w oku i drżeniem rąk uświadamiamy sobie konieczność zachodzących zmian, zdajemy sobie sprawę, że wszystko, przemija, że nic nie trwa wiecznie, że zawsze coś będzie się kończyło, a my nie jesteśmy w stanie temu zaradzić. Kiedyś spotkałem się z porównaniem życia do rwącej rzeki, bowiem wszystko co się w niej pokazuje od razu znika. W tych prostych, ale kryjących w sobie jakże głębokie znaczenie słowach utrwala się wieczna tęsknota, żal i smutek przemijania.Biblia-Wraz z grzechem pierworodnym, człowiek odtrącił nieśmiertelność, odtąd jego życie jest naznaczone piętnem śmierci. Bóg mówiąc do Adam i Ewy, "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz" ukazuje im jak kruche jest życie. Znikomość życia ludzkiego.Śmierć przypomina o tym czym jest ludzkie życie.Motyw vanitas-popularny w średniowieczu i baroku motyw przemijania ukazujący zmnienność,niedoskonałość i kruchość tego,co doczesne,by tym samym podkr.doskonałość życia wiecznego i spraw duchowych. Marność, motyw ten porusza aspekt przemijania tego co doczesne, ziemskie, materialne. To nieuchronny wpływ czasu i następujące wraz z nim zmiany. Jednocześnie towarzyszy temu bolesna świadomość końca wszystkiego, tj. śmierci. W literaturze z motywem tym związane są znane znaki ikonograficzne np. klepsydra z przesypującym się piaskiem, zegar odmierzający godziny albo ogień trawiący wszystko. Niezwykle popularny w średniowieczu i baroku, ukazuje kruchość życia i doskonałość wieczności, duchowości. Księga Koheleta - W nieodwracalny i stały porządek świata ("Nic nowego pod słońcem") NIHIL NOVI SUB SOLE- wpisuje Kohelet życie ludzkie. To, co doczesne (dobra materialne, życiowe troski, a nawet cierpienie), jest marnością. Wszystko przeminie, a człowiek nigdy nie zgłębi sensu istnienia. Dlatego też powinien zaufać Bogu i oprzeć swe życie na wierze, by tym samym żyć godnie.Co było to będzie,na świecie nie ma rzeczy nowych,nic nowego się nie wydarzy.Są ludzie,którzy mają swoje pragnienia i są ludzie,którzy mają troski.Czł.nie jest w stanie zmienić tego stanu rzeczy.Kohelet jest realistą,a nie pesymistą. Najkrótsza definicja przemijalności życia to słowa Koheleta:EVVIVA L’ARTE VANITAS VANITATUM ET OMNIA VANITAS.Mówi o egzystencji ludzkiej.Wszystko jest chwilowe.Radość z pien.jest ulotna,przemija.Daje mu radość praca,którą Bóg błogosławił.Mitologia-czł.jest tworem Prometeusza.Został stworz.z gliny i łez.Glina kruszy się,trzeba ją formować,nie jest trwała.Łzy to symbol uczuć,smutku i cierpienia.Glina daje czł.pewne cechy,tak jak łzy.Łzy towarzyszą czł.Kultura grecka-Heraklit z Efezu,grecki filozof,zasadniczą myślą Heraklita jest głoszenie wariabilizmu-bezustanny ruch i ciągłe stawanie się rzeczy.Żródłem poznania była dla niego dusza ludzka,która stanowi część kosmosu.Aby poznać prawdę wystarczy poznać samego siebie.Za praasady świata uważał ogień,który ustawicznie przemienia się w różne pierwistki,śmierć jednogo to narodzenie drugiego.Wg niego świat jest jeden,nie stworzył go Bóg.Przeciwieństwa nie stwarzają chaosu,ale są piękną harmonią świata.Mówi,że nie ma bytu,jest stawanie się.Wszystko jest zmienne.Twierdził:panta rhei(wszystko płynie) i „nie można dwa razy wstąpić do tej samej rzeki,jej wody bowiem ciągle się zmieniają,ciągle płyną”.płynność to najważniejsza cecha przyrody wg Heraklita.Horacy-Exegi monumentum...(Postawiłem pomnik)jest przekonany,iż swoją poezją wystawił sobie pomnik trwalszy niż posągi,które z czasem zniszczeją.Poezja jest nieśmiertelna i będzie trwać wiecznie.Sztuka zapewni mu wieczną pamięć o nim.”Nie wszystek umrę,wiele ze mnie tu zostanie Poza grobem(...)”.Propaguje pochwałę życie i głosi hasło carpe diem(chwytaj dzień).Należy korzystać z dnia,z chwili.”Jutro jeszcze dniem nie jest”.Istnieje tylko teraźniejszość.Nie ma jutra.trzeba wykorzystać moment.Średniowiecze-temat śmierci był obecny.Villon koncentruje się na ciele.Jest świadmoy,że śmierć jest obecna w życiu czł.Pojawiają się elementy komizmu.Trakt,jest śmierć jako stan naturalny.Głównym tematem poematu jest przemijanie. Villon nie tylko zastanawia się nad utratą sił witalnych, snuje także refleksję nad problemem przemijania w historii. Wskazuje na złudność i nietrwałość ludzkiej urody, na zawodność ludzkiej pamięci.Kochanowski we fraszce „O żywocie ludzkim” nawiązuje do filozofii stoickiej.Pod.lir.wypowiada się w imieniu zbiorowości,podkr.przemijalność ludzk.istnienia i ludzkich spraw „Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy,Próżno tu czł.ma co mieć na pieczy”.Świat to teatr,a my jesteśmy na chwilę.Wszystko przeminie.Wart zadbać o wart.duchowe.O przemijaniu pisał w baroku Naborowski w wierszach:Krótkość żywota,Do Anny i Cnota grunt wszystkiemu.W KŻ podkr.,że świat hołduje marności.Wart.bytującymi są bogactwa i wart.,które przemijają.To rozprawa filozoficzna,która mówi o ulotności życia.Podkr.szybko następujące przemijalności.Jest ciągłość „godzina za godziną”.Nasz byt jest ulotnym mgnieniem.”Koło niepohamowane”mówi o ulotnym czasie „Słońce więcej nie wschodzi to,które raz minie”.Skrót życia:cień,dźwięk,dym,wiatr,głos,punkt-ozn.to,że na świecie nie ma powtarzalności.Do Anny-życie jest przemijające i nietrwałe.mija dowcip,rozum,noc,dzień.Wszystko na świecie będzie miało swój koniec.wyznaje,że jego miłość,na przekór całemu przemijaniu nie ustanie.Ukazał przemijalność tego co nasz otacza,aby pokazać stałość swych uczuć.Cnota grunt wszystkiemu-wszystko to nic,bo to przemija.Wieczna i trwała jest cnota.Nieważne,że masz pałac,zastawiony hojnie stół,złoto,władzę-to przeminie.jedyne o co opłaca się dbać to cnota,wierność Bogu,prawość.Tylko to sięga poza granicę śmierci.Mikołaj Sęp Szarzyński „Sonet V.O nietrwałej miłości rzeczy świata tego”-tematem utworu jest refleksja dot.nietrwałości i przemijalności ziemnskich dóbr.Czł.zwiedziony pokusami ciała kieruje swoje uczucie na rzeczy nietrwałe i przemijające,dlatego jest skazany na wieczne niespełnienie.Złudne cele jakimi są bogactwo,władza,sława,rozkosz,piękno nie zaspokajają potrzeb ludzkich,gdyż przemijają.szarzyński ukazuje złudność i nietrwałość „rzeczy świata tego”.kaziemirz Przerwa-Tetmajer „Koniec wieku XIX”-za przedmiot rozważań poeta obrał odchodzenie wieku XIX,a zarazem dawnych wart.Ludzie konca wieku XIX (dekadenci)byli przepełnieni krytyką,szyderstwem,ich myśli były przepełnione modą.Mają świadomość swojej słabości i wiedzą,że nie są w stanie nic z tym uczynić.Źródłem ich stanu emocjonalnego jest to,że nie mają celu,nie wierzą w spełnienie swoich marzeń.Mają pragnienia,ale towarzyszy im lęk,strach,brak wiary,niemożność uczynienia czegokolwiek.Podłożem tego rodzaju postawy było przekonanie,że cywilizacja i kultura ulegają upadkowi,rozkładowi.pod.lir.zadaje szereg pytań o postawę,jaką można zająć wb rzeczywistości.Bruno Schulz „Sklepy cynamonowe”-ulica Krokodyli symboliz.nowoczesny świat.Jest kontrast między dawnym pięknem,a krzykliwą nowoczesnością.Jest zaznacz.niepokój o to co ozn.piękno,umiar,harmonię-odchodzi,a chaos,tandeta-wygrywa.Ludzie tej epoki odchodzą.Adam Mickiewicz „Bakczysaraj”-symbol przemijania pojawia się kilkakrotnie w sonetach A.Mickiewicza.W Bakczysaraju o nietrwałości materialnych dokonań czł.świadczy widok ruin „pałacu ogrodów”.Potęga czł.jest niczych do potęgi przyrody.Wszystko przemija,a przyroda zostaje.Przebywanie w ruinach pałacu budzi refleksję nad tym co ludzkie.jan Kasprowicz ”Krzak dzikiej róży”-mamy do czynienia z sytuacją o cechach symbolicznych:czerwona róża przytulona do skały zostaje skontrastowana ze spróchniałą limbą,powaloną przez burzę.Młoda róża to życie i młodość,natomiast limba to starość i śmierć.Zestawienie tętniącej życiem róży i starej limby przypomina nam o tym,że młodość i piękno przeminą,nie uciekniemy od tego.Życie doktora Fausta było wyścigiem z nieubłagalnym czasem. Faust świadomy swej przegranej, pełen pragnienia zdobywania dalszej wiedzy, decyduje się zawrzeć pakt z Mefistofelesem. W ten sposób odzyskał młodość w zamian za duszę. Ostatnie słowa Fausta: "Chwilo trwaj! Jesteś tak piękna". Zamykają życie uczonego. Mają one wymiar uniwersalny, ponieważ odzwierciedlają pragnienie każdego człowieka: utrwalenia na zawsze i zatrzymanie w czasie tego, co w życiu piękne i wyjątkowe