WOS

patologie społeczne



Patologia społeczna jest zjawiskiem społecznym związanym z zachowaniem się jednostek lub grup społecznych niezgodnym z obowiązującymi wartościami danej kultury. Terminu patologia społeczna używa się również dla określenia nauki zajmującej się socjologicznym badaniem przyczyn i zwalczaniem patologicznych zjawisk społecznych takich jak przestępczość, prostytucja, pijaństwo itp.. W przedstawionym przeze mnie tekście poruszam problem alkoholizmu i narkomani, a w szczególności zażywania marihuany i związanym z tym konsekwencjami. Zjawiska tu przedstawione są, dosłownie, tylko dotknięte, gdyż są to zbyt obszerne tematy, ale mimo wszystko, mam nadzieję, że pomogą one zrozumieć te zagadnienia i być może uratują kogoś przed popełnieniem największego życiowego błędu. ALKOHOL A MŁODZIEŻ Alkohol zabija więcej dzieci niż wszystkie inne narkotyki razem wzięte. Grupy rówieśnicze pomagają nastolatkowi w trudnym przejściu do odpowiedzialnego świata dorosłych. Jednak one same mogą stanowić poważne źródło konfliktów i stresów. Próbując znaleźć własną tożsamość poza rodziną, nastolatek ryzykuje odrzucenie przez grupę. Starając uwolnić się od więzów rodzinnych, naraża się na usidlenie przez inny rodzaj norm kontrolujących zachowania. Nastolatek musi walczyć z naturalną tyranią grupy - "Potrzebujesz nas" - a także siłą pochodzącą z wyśmiania lub odrzucenia, gdy nie przestrzega norm grupy. A pierwsza z nich brzmi: "Nie wolno się różnić od innych." Zdrowe grupy pozwalają nastolatkowi wyraźnie rozwinąć poczucie społecznej tożsamości poza granicami rodziny. Członkowie zdrowych grup uczą się funkcjonować zgodnie z regułami i normami społecznymi. Niestety grupy niezdrowe przedłużają pozostałe z dzieciństwa zależności emocjonalne, które zaczynają się manifestować w kategorycznej odmowie przystosowania się i w nadużywaniu alkoholu. Niezdrowe grupy rówieśnicze zachęcają do zachowań dewiacyjnych i anormalnych. Nastolatki używają alkoholu z najrozmaitszych powodów: ~ponieważ chcą zobaczyć jak to jest, ~ponieważ wygląda to na świetną zabawę, ~ponieważ zaimponowały im reklamy lub idole, z którymi się identyfikują, ~ponieważ alkohol jest łatwo dostępny, ~ponieważ wszyscy to robią, a rodzice często milcząco na to pozwalają, Wreszcie alkohol praktycznie gwarantuje natychmiastowe osiągnięcie wspaniałego samopoczucia przy minimalnym wysiłku. Niektóre nastolatki używają alkoholu by łatwiej znosić życiowe cierpienia. Pijące alkohol nastolatki łatwiej popadają w alkoholizm niż dorośli. Uzależnienie następuje tym łatwiej, im młodszy jest pijący. Dorosły osiąga późne stadia uzależnienia w okresie pięciu do dziesięciu lat; nastolatek może osiągnąć ten sam stan w czasie od sześciu miesięcy do trzech lat. Kuracja nastolatka jest z wielu powodów o znacznie trudniejsza niż leczenie dorosłego; wśród wielu innych problemów nie najmniejszym jest to, że nastolatek nie ma doświadczeń dojrzałego życia, które stanowiłyby dla niego oparcie w procesie wychodzenia z nałogu. Zauważone oznaki pozwalające podejrzewać używanie alkoholu: ~zapach alkoholu w oddechu, ~okresy utraty pamięci, wykonywanie czynności, których potem się nie pamięta, niewyraźna wymowa, ~niepewny krok, zataczanie się, ~trudności ze skupieniem wzroku, ~mówienie rozwlekłe, powtarzanie się, ~wymiociny, które czuć alkoholem. Wychowanie prewencyjne lub profilaktyka pierwszorzędowa w rodzinie. Wychowanie zapobiegawcze nie gwarantuje nieużywania przez młodzież alkoholu, ale zmniejsza ryzyko. Wszyscy wiemy, że dzieci są zwykle podobne do swoich rodziców, bycia dorosłymi uczą się właśnie od nich, od rodziców, którzy powinni pamiętać, że nie ma nic gorszego niż mówienie: "Nie patrz, co robię; słuchaj, co mówię." Jeśli chcesz by twoje dziecko nie piło lub piło umiarkowanie i nieczęsto, to sam musisz tak właśnie postępować. Najgorszy przypadkiem jest hipokryzja, gdy rodzice zmieniają zasady zależnie od okoliczności. Im wyraźniejsze jest dla młodego człowieka zakłamanie rodziców, tym mniejszy wpływ - przynajmniej w sensie pozytywnym - będą oni mieli na jego życie. Rodzice okazujcie miłość swoim dzieciom. By dziecko wiedziało, że je kochacie, musicie być fizycznie obecni. Dzieci potrzebują miłości okazywanej konsekwentnie - nie od czasu do czasu i nie w nagrodę - bo tylko wtedy mogą na niej polegać. Dzieci nie potrzebują rodziców jako przyjaciół. Potrzebują ich jako rodziców - przyjaznych, ale nie w sensie koleżeństwa. Potrzebują waszej miłości, troski i autorytetu oraz waszej gotowości do podjęcia niezbędnych kroków, by pomagać im dla ich dobra. Postawa wobec patologii, jaką jest alkoholizm W gminie Spytkowice od kilku lat ważna jest profilaktyka przeciwalkoholowa wśród dzieci i młodzieży. Działa tu Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a w Spytkowicach, Bachowicach i Ryczowie funkcjonują świetlice, które działają na zasadach terapeutycznych. Przychodzi tam młodzież zarówno z rodzin normalnych, jak i nękanych problemami, aby pod opieką wychowawców wspólnie spędzić czas. Rodzin z problemami, także alkoholowymi w Spytkowicach nie brakuje. W blisko 9-tysięcznej gminie jest około 500 bezrobotnych, w tym 200 osób bez prawa do zasiłku. 75% ludzi bez pracy to kobiety. Mieszkańcom gminy nie opłaca się jeździć do Krakowa czy do Katowic do pracy, bo koszty przejazdu zabrałyby większość pensji, a do tej pory nie wybudowano w okolicy dużego zakładu, w którym miejscowi mogliby znaleźć zatrudnienie. A gdy ludzie ubożeją, wzrasta zagrożenie alkoholizmem. - Dlatego kładziemy nacisk na profilaktykę przeciwalkoholową, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Stworzyliśmy program, który ma zapewnić im możliwość spędzenia wolnego czasu w świetlicach. Pieniądze na ich prowadzenie bierzemy z opłat, które wpływają do gminy za koncesje na sprzedaż alkoholu - mówi wójt Spytkowic Stanisław Ściera. - Akcja łączy się z przeciwdziałaniem bezrobociu, bo zajęcia z młodzieżą prowadzą osoby zatrudnione w ramach prac interwencyjnych. Do każdej świetlicy przychodzi dziennie 20-30 osób. Dzieci ze szkół podstawowych spotykają się tu do południa, a młodzież po południu. W zeszłym roku świetlice wyposażono w telewizory i anteny satelitarne. Działają tu zespoły teatralne i plastyczne. Organizowane są imprezy z różnych okazji, np. andrzejki. Dzieci były też w teatrze w Bielsku. Gdy jest pogoda, to zajęcia odbywają się na boiskach. Jest czym grać, bo kupiono też z funduszu prewencyjnego piłki i rakietki do badmintona. - Podczas zajęć staramy się w formie zabawy przekazać różne informacje o niebezpieczeństwach związanych z alkoholizmem, np. był konkurs na plakat pt. "Wódka niszczy dom". Organizujemy pogadanki z pielęgniarkami, policjantami, pedagogami na temat alkoholizmu i narkomanii. Współpracujemy również ze szkołami - mówi Halina Kucharska, sekretarz działającej w gminie Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. - Wydaje mi się, że już widać pozytywne skutki działania świetlic. Dzieci nie błąkają się po drogach, nie malują przystanków i nie siedzą bezczynnie w parku, tylko spotykają się w bezpiecznym miejscu, gdzie mogą atrakcyjnie spędzić czas. Planuje się również organizowanie dyskotek bezalkoholowych pod patronatem gminy. Przy szkołach mają powstać także świetlice przeznaczone do nauki własnej. Alkoholizm jest chorobą. Definicja choroby brzmi: "Jest to proces patologiczny objawiający się zaburzeniem czynności organizmu". Alkoholizm mieści się w tej definicji idealnie. Osoba chora pije patologicznie doprowadzając się raz po raz do stanu intoksykacji, czyli zatrucia organizmu-pomimo faktów, iż szkodzi jej to fizycznie, psychicznie, emocjonalnie lub rujnuje zdolności do pracy i zarobkowania oraz utrzymywania normalnych relacji rodzinnych i społecznych. Alkoholizm może rozwinąć się bardzo szybko, w ciągu kilku miesięcy lub też powoli, w wyniku długotrwałego nadmiernego picia. Alkoholika często uważa się za osobę o słabej woli, ponieważ nie potrafi powstrzymać od picia we właściwym momencie. W istocie jednak, alkoholik jest człowiekiem chorym, cierpiącym z powodu kompulsji, czyli niepohamowanego przymusu picia. Wypicie kieliszka alkoholu powoduje niemożność powstrzymania się od dalszego picia. W oficjalnych raportach oceniających, co kilka lat skutki spożycia alkoholu w naszym kraju podaje się szacunkowo, że wśród blisko 20 milionów pijących Polaków od 2 do 4 milionów cierpi na alkoholizm w różnych stadiach zaawansowania choroby. Niewielkie na razie procenty spośród tej liczby, ale największą nadzieją i optymizmem, stanowi kilka tysięcy niepijących alkoholików, którym udało się odzyskać trzeźwość i powrócić do normalnego, zdrowego życia bez alkoholu. Istotę choroby uchwycił Antoine de Saint-Exupery w „Małym Księciu”: -Co ty robisz? -Piję. -Dlaczego pijesz? -Aby zapomnieć. -O czym zapomnieć? -Aby zapomnieć, że się wstydzę. -Czego się wstydzisz? -Wstydzę się, że piję. PODSTAWOWE WIADOMOŚCI O ALKOHOLU Alkoholami nazywana jest grupa organicznych związków chemicznych, pochodnych węglowodorów, do której obok alkoholu etylowego (etanolu) należą metanol, propanol, butanol itd. Słowo alkohol pochodzi najprawdopodobniej od któregoś z dwóch słów arabskich: al. - kuhl (antymon, delikatny, drobny proszek) lub al. - ghul (zły duch). Zdaniem antropologów alkohol towarzyszy człowiekowi praktycznie od zarania jego dziejów pełniąc początkowo funkcje fizjologiczne (np. redukcja bólu, zmęczenia), psychologiczne (np. redukcja lęku, odprężenie) i społeczne (np. ułatwienie kontaktów, element obrzędów i praktyk religijnych),, a z czasem również ekonomiczne i polityczne. O winie i piwie wspominają, zarówno znalezione w Mezopotamii a pochodzące z ok. 5000 r. p.n.e., teksty pisma klinowego jak i egipskie papirusy pochodzące z ok. 3500 r. p.n.e. wiadomo też, że mniej więcej 2400 lat p.n.e. król Krety wprowadził podatek od produkcji wina. W kodeksie babilońskim Hammurabiego, sprzed 2000 lat p.n.e., można przeczytać, że "jeżeli kapłanka, która nie mieszka w domu niewiast poświęconych, otworzy winiarnię albo do niej wstąpi, to się ją spali". Z innych przekazów historycznych wiadomo, że 1000 lat p.n.e. winorośl uprawiano już w południowej Grecji i Italii, a ok. IV w n.e. trafiła ona do Europy zachodniej i środkowo - wschodniej. Trudno jest jednoznacznie ustalić, kto i kiedy otrzymał po raz pierwszy czysty alkohol (destylat). Jest to bardzo prawdopodobne, że znali go już kapłani w starożytnym Egipcie, którzy podczas religijnych obrzędów, zmoczone wodą głowy polewali alkoholem i podpalali je. Płonący alkohol otaczał głowę ognistą aureolą, a widok ten skłaniał ludzi do oddawania kapłanom czci boskiej. Z przekazów pisemnych wynika, że Arystoteles znał prawdopodobnie czysty alkohol i otrzymywał go poprzez gotowanie wysokoprocentowego wina ("wino palone"). Na większą skalę zaczęto w Europie uzyskiwać czysty alkohol w VIII w.n.e., początkowo z żyta a od połowy XVIII w. z ziemniaków. W drugiej połowie XIII w. francuski profesor Arnold de Vilanowa zastosował alkohol w medycynie m.in. jako środek przeciwrobaczny, przeciwbólowy oraz zapobiegający nudnościom i nudnościom podczas kołysania statku na morzu. ZATRUCIE ALKOHOLEM Poniższe zestawienie obrazuje rozwój objawów zatrucia w zależności od poziomu alkoholu we krwi. 0,30-0,5 promila Upośledzenie koordynacji wzrokowo - ruchowej, nieznaczne zaburzenia równowagi oraz euforia i obniżenie krytycyzmu; 0,50-0,7 promila Zaburzenia sprawności ruchowej (niezauważalne osłabienie refleksu), nadmierna pobudliwość i gadatliwość, a także obniżenie samokontroli oraz błędna ocena własnych możliwości, które prowadza do fałszywej oceny sytuacji; 0,7-2,0 promile Zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej, obniżenie progu bólu, pogłębiający się w miarę narastania intoksykacji alkoholowej spadek sprawności intelektualnej (błędy w logicznym rozumowaniu, wadliwe wyciąganie wniosków itp.), opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, obniżona tolerancja na innych, zachowania agresywne, pobudzenie seksualne, wzrost ciśnienia krwi oraz przyspieszenie akcji serca; 2,0-3,0 promile Zaburzenia mowy (bełkotliwa), wyraźne spowolnienie i zaburzenia równowagi (chód na szerokiej podstawie, chwianie i przewracanie się), wzmożona senność, znacznie obniżona zdolność do kontroli własnych zachowań ( w większości przypadków trudno jest mówić o jakimkolwiek samodzielnym działaniu i wykonywaniu skoordynowanych ruchów); 3,0-4,0 promile Spadek ciśnienia krwi, obniżenie ciepłoty ciała, zanik odruchów fizjologicznych oraz głębokie zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki; Powyżej 4,0 promili Głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka naczynioruchowego i oddechowego, możliwość porażenia tych ośrodków przez alkohol. STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA FIZYCZNE I PSYCHICZNE SKUTKI NADUŻYWANIA ALKOHOLU? Otyłość - Jako substancja odżywcza, alkohol podobnie jak czysty tłuszcz czy cukier dostarcza jedynie kalorii. Jedna szklanka piwa lub 25 g 45 procentowej wódki zawierają około 70 kalorii. Picie napojów alkoholowych w dużych ilościach oznacza wiec dostarczenie dużej ilości kalorii, Może to powodować nadmierny tycie. Niedożywienie - Alkohol nie jest pełnowartościowym pożywieniem, Nie zawiera żadnych ważnych witamin, minerałów ani aminokwasów (białek). Może jednak, jak to często się zdarza w przypadku osób nadmiernie pijących przez wiele lat, powodować utrat; apetytu naruszając prawidłowy sposób odżywiania. Efektem bywa często wycieńczenie organizmu z powodu niedożywienia Wątroba - Długotrwałe picie alkoholu uszkadza wątrobę powodując jej powiększenie i otłuszczenie (zwyrodnienie otłuszczeniowe). Prowadzi to często do zaniku wątroby i marskości. Układ nerwowy - W wyniku długotrwałego nadmiernego picia alkoholu może dojść do zaburzeni o charakterze neuropatycznym lub do delirium tremens Wczesne objawy zmian neuropatycznych polegają na mrowieniu, drętwieniu piekących bólach i osłabieniu kończyn. Delirium tremens (majaczenie drżenie, zwane też, „biała gorączka") jest często spotykana ostra psychoza alkoholowa. Pojawia się zazwyczaj u osoby uzależnionej po zaprzestaniu wielodniowego i intensywnego życia. Charakteryzują ten stan ha1ucynacje, silne drgawki, utrata zdolności do snu i skrajne wyczerpanie fizyczne. W drastycznych przypadkach u osób wyjątkowo długo nadużywających alkoholu może dojść do trwałego uszkodzenia mózgu i nieodwracalnych zaburzeń psychicznych wymagających dożywotniego pobytu w szpita1u psychiatrycznym. Uzależnienie - Alkohol w dużych ilościach jest,,narkotykiem" i niektórzy ludzie mogą się od niego uzależnić lub do niego przyzwyczaić. Objawia się to piciem pomimo jednoznacznych i wyraźnych ostrzeżeń, kar, mandatów, lub skazujących wyroków sądowych. Osobom takim potrzebny jest specjalistyczna pomoc profesjonalna w zakresie terapii odwykowej. Narkotyki Narkotyki to środki odurzające, naturalne lub syntetyczne substancje zmniejszające wrażliwość ośrodkowego układu nerwowego, hamujące jego reaktywność (depresja oddechowa, depresja ośrodkowa). Zależnie od wielkości dawki powodują uspokojenie, euforię, odurzenie lub sen narkotyczny. Narkotyki stosuje się jako leki przeciwbólowe, uspokajające, nasenne oraz do narkoz (anestezji, narkotyki chirurgiczne). Ich używanie wiąże się jednakże z niebezpieczeństwem wywołania uzależnienia i przyzwyczajenia do ich zażywania (nałóg), czyli narkomanii, powodujących zmian osobowości (osobowość - zaburzenia) i wyniszczenie organizmu. Walka z nielegalną produkcją i handlem narkotykami wymagała współpracy międzynarodowej, czego efektem były następujące umowy: międzynarodowe konwencje opiumowe w Hadze 1912 i Genewie 1925, konwencja o ograniczeniu produkcji i uregulowaniu podziału środków odurzających z 1931, konwencja o zwalczaniu nielegalnego handlu środkami odurzającymi z 1936. W 1961 podpisano z inicjatywy ONZ jednolitą konwencję o środkach odurzających, a w 1972 przyjęto poprawkę w celu zwiększenia kontroli. W 1971 przyjęto w Genewie konwencję o środkach psychotropowych. Przy ONZ istnieje od 1971 Funduszy Narodów Zjednoczonych dla Kontroli Nadużywania Narkotyków. "Najpopularniejsze" narkotyki Marihuana i haszysz to "najpopularniejsze" narkotyki, po które sięgają ludzie w Polsce. W ostatnich latach wzrosła grupa dorosłych mających z nimi kontakt. W ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie 9,7 proc. osób w wieku 16-24 lat miało kontakt z jakimikolwiek narkotykami. W grupie 25-34 lat odsetek ten wyniósł 3,4 proc. Wśród osób powyżej 35 roku życia procent ten wynosi 0,3. Najpopularniejsze wśród osób mających kontakt z narkotykami były konopie (marihuana i haszysz). Miało z nimi kontakt 6,5% ogółu badanych. Na kolejnych miejscach znalazły się amfetamina (1,7%) LSD (1%) oraz halucynogenne grzyby (0,7%) Najwyższy wskaźnik kontaktów z konopiami zanotowano w Warszawie. 48,1 proc. osób w wieku 18-24 miało z nimi kontakt. Podczas poprzedniego badania, przeprowadzonego w 1997 roku, odsetek ten wynosił 38 proc. W grupie 25-34 lata odsetek ten wynosi 28,1 proc. (w 1997 r. 23,6 proc.). W grupie 35-44 lata nastąpił wzrost z 10 do 17,5 proc. W badaniu pytano, jak należy postępować z osobami biorącymi narkotyki. 97,5 proc. respondentów stwierdziło, że należy ich leczyć, a 89,8 proc. - że należy się nimi opiekować. 43,5 proc. było zdania, że należy izolować, a 20,9 proc. - że karać. "Narkotyki to problem obecny we wszystkich grupach społecznych. Najbardziej +demokratyczne+ są konopie, używają ich bogaci, jak i biedni: dla jednych są zabawą, dla drugich ucieczką od problemów" - powiedział autor badania Janusz Sierosławski z Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii. Według niego, problemem, który zaczyna się ukazywać, jest zachowanie osób mających kontakt z narkotykami. "Z naszych badań wynika, że co najmniej 175 tys. osób kieruje samochodem po wcześniejszym zażyciu narkotyków" - powiedział. Z danych Centrum wynika, że w Polsce jest od 30 do 71 tys. narkomanów. Nie ma natomiast danych na temat liczby osób mających kontakt z narkotykami tylko incydentalnie. Czy marihuana jest szkodliwa? Podczas obserwacji klinicznej jednego z pacjentów zażywającego przez dłuższy czas marihuanę zaobserwowano postępujące zmiany w sposobie myślenia, wartościowania i poznawania oraz osłabienie zdolności pamięciowych. Zmiany w jego mózgu przypominały zmiany, jakie powoduje alkohol. Zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu ujawniały się - według relacji tego pacjenta - w czasie dwóch, trzech dni po zażyciu: związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy zażyciem a zaobserwowanymi zmianami jest tu bezsporny. Jaki jest wpływ marihuany na funkcjonowanie mózgu? Osoby zażywające marihuanę twierdzą, że sprzyja ona koncentracji. Proste testy arytmetyczne dowodzą jednak, że po wypaleniu skręta niemożliwe jest wykonanie podczas obliczeń pamięciowych, dwóch czynności jednocześnie. Wydłuża się również czas wykonywania zadania. Natomiast w czasie pracy zawodowej cała uwaga zażywającego zwrócona jest nie na wykonywane operacje, lecz na stan własnego odurzenia. Czy osoba zażywająca marihuanę może przejawiać agresję wobec tych, którzy ją od tego odwodzą? Tak, występuje tu sytuacja analogiczna do tych, jakie obserwuje się w przypadku osób znajdujących się pod wpływem alkoholu lub innych narkotyków jak heroina czy morfina. Marihuana działa przy tym dwudziestokrotnie szybciej. Marihuana, narkotyk pochodzenia roślinnego wytwarzany z konopi, rozróżniamy ich trzy rodzaje. Jako substancji psychoaktywnej zaczęto jej używać w Europie w pierwszej połowie XIX w. Nastąpiło to po kolonizacji Indii przez Wielką Brytanię i wyprawie Napoleona do Egiptu. Naukowcy powracający z Indii i Egiptu w wyniku poczynionych tam obserwacji rozważali możliwość zastosowania marihuany w medycynie. Obecnie, pomimo delegalizacji, jest szeroko stosowana jako narkotyk rekreacyjny, jej działanie w dużym stopniu zależy od psychiki przyjmującego narkotyk. Zewnętrzne objawy przyjęcia narkotyku to przekrwione oczy, stan głębokiego zamyślenia lub tzw. wesołkowatość. Najczęściej opisywane efekty działania to: zwiększone poczucie humoru, euforia, empatia, poczucie jedności ze światem, wyczulenie zmysłów dotyku, smaku i słuchu, zaburzenia w odczuwaniu mijającego czasu, odczucie fizycznego relaksu, częste zapominanie, kłopoty z pamięcią krótką utrzymujące się do paru dni od zażycia, łatwość zasypiania. Do rzadko spotykanych należą: nudności, chwilowa utrata kontroli nad własnym ciałem, złe samopoczucie, zawroty głowy, zaburzenia widzenia i słyszenia, drżenie mięśni, palpitacje serca oraz lekkie halucynacje. Najczęściej spotykaną formą przyjmowania narkotyku jest palenie go w ręcznie skręcanych papierosach zwanych potocznie "joint", przygotowywanych z suszonych żeńskich kwiatostanów konopi wymieszanych z tytoniem. Równie popularne jest użycie specjalnej fajki z filtrem wodnym, zwanej "bongo". Inną formą przyjmowania narkotyku jest spożywanie ciastek, nalewek itp. zawierających THC. Składnikami psychoaktywnymi marihuany są kannabinole. THC rozpuszczalne w tłuszczach i alkoholu, co powoduje odkładanie się narkotyku w komórkach tłuszczowych organizmu. Całkowite usunięcie THC z organizmu zajmuje około jednego miesiąca po jednokrotnym przyjęciu (około 10% dziennie). Przedawkowanie prowadzi do śmierci. Dawka śmiertelna to ok. 3,5 kg szczytów roślin wypalonych lub zjedzonych w czasie 24 godzin. Marihuana nie wywołuje uzależnienia fizjologicznego, jednakże zdarzają się przypadki lekkiego uzależnia psychicznego. Zaprzestanie przyjmowania narkotyku nie wywołuje skutków ubocznych określanych potocznie zespołem odstawienia, z jakim mamy do czynienia np. przy odstawieniu heroiny, kokainy, alkoholu, nikotyny czy innych narkotyków. Dostępna na czarnym rynku w formie suszonych żeńskich kwiatostanów z dodatkiem liści. Uprawa, handel, a także samo posiadanie są w Polsce, jak i w większości krajów europejskich karalne. Wyjątek stanowi Holandia, gdzie marihuanę można nabyć i używać legalnie. Negatywnie wpływa na zdolność prowadzenia samochodu i obsługę maszyn. Wieloletnie palenie marihuany może prowadzić do chorób górnych dróg oddechowych z powodu zawartych w niej substancji smolistych (nieżyty, zapalenia i bronchit). Białka oczu mogą nabrać charakterystycznego żółtawego koloru na skutek zaczopowania znajdujących się w nich naczyń krwionośnych. Haszysz to wysuszona żywica uzyskana z kwiatostanów konopi indyjskich, niemal czyste THC - delta-9-tetrahydrokannabinol. Używany jako środek narkotyczny. Jest to jeden z najstarszych preparatów psychoaktywnych, wytwarzany głównie na południu Azji. Był używany od starożytności przez muzułmanów. Działanie halucynogenne (omamy) i euforyzujące (po żuciu lub paleniu haszyszu) występuje dzięki zawartości kanabinoidów wpływających na określone receptory w mózgu. Konopie indyjskie Amfetamina natomiast to lek nie dopuszczony w Polsce do obrotu, prawnie i medycznie zaliczany do tzw. “twardych” narkotyków. Działa pobudzająco na korę mózgową przez zwiększenie stężenia adrenaliny i noradrenaliny w tkance nerwowej (w synapsach). W sferze psychicznej daje poczucie pewności siebie, wyostrza percepcję i wspomaga koncentrację (wrażenie przyspieszenia myślenia), jednocześnie skutkuje niekiedy upośledzeniem procesów myślowych. Somatycznie wywołuje m.in.: zmiany ciśnienia tętniczego i czynności serca (gł. arytmię), zaburzenia jelitowo-trawienne, pocenie się, drgawki, bóle głowy, suchość w jamie ustnej, w skrajnych przypadkach - śpiączkę. Działanie amfetaminy jest krótkotrwałe, z kulminacją po ok. 1-2 godz., łatwo wywołuje uzależnienie. Zmniejsza łaknienie(dlatego dodawana jest do preparatów odchudzających) aż do całkowitego wyniszczenia (przy długim stosowaniu). U niektórych osób daje doznania negatywne: drażliwość, irytację i nerwowość, lęk i niepokój, podejrzliwość oraz tendencję do zachowań agresywnych i autoagresywnych. Po ustaniu działania amfetaminy pojawia się stan przygnębienia, senność, depresja i zmęczenie, niekiedy reakcje lękowe i myśli prześladowcze. Długie jej przyjmowanie powoduje trwałe wyniszczenie, zespół psychoorganiczny, zmiany osobowości, osłabienie libido i impotencję, psychozy, zwykle o charakterze paranoidalnym z halucynacjami, stanami majaczeniowymi i splątaniowymi, których faza zejściowa (końcowa) może prowadzić do zespołu Korsakowa. Syndrom abstynencyjny pojawia się po odstawieniu wysokich dawek, częsty jest efekt uzależnienia psychologicznego. Od dziesięcioleci stosowano amfetaminę jako środek dopingujący i zwiększający tolerancję na stres (podawano ją zwierzętom, żołnierzom, kierowcom rajdowym itd. przed wykonaniem trudnych zadań, przyjmowali ją studenci i uczniowie, była też lekiem w psychiatrii). Obecnie zabronione jest stosowanie amfetaminy jako środka dopingującego w sporcie, funkcjonuje ona natomiast w ramach subkultur, głównie młodzieżowych, kojarząc się powszechnie z rozmaitymi formami patologii społecznej, dostępna jest też jako jeden z czynników zmieniających świadomość w stanach transowych, np. w techno. Niepokojącym zjawiskiem jest systematyczne obniżanie się wieku konsumentów rozmaitych odmian amfetaminy (popularne nazwy: amfa, speed, kreska, whizz), przy jednoczesnym drastycznym wzroście dostępności i konsumpcji. Amfetamina jest produkowana i szeroko dostępna także w Polsce, ze względu na relatywnie niską cenę. LSD zostało odkryte w roku 1938 przez Alberta Hofmanna w laboratoriach farmaceutycznych Sandoz w Swajcarii. Wywołuje halucynacje oraz poczucie nierzeczywistości i snu na jawie. Daje poczucie osiągnięcia wyższego poziomu świadomości i wywołuje mistyczne doznania duchowe. Wyczula na doznania estetyczne i wzmaga kreatywność. Powoduje uczucie bezwarunkowej akceptacji ludzi i świata oraz uczucie bezgranicznego szczęścia. Pozytywnym doznaniom mogą towarzyszyć poczucie zagubienia, dezorientacja, stan niskiej samooceny, stany lękowe, panika, depresja i psychozy. Wystąpienie negatywnych czynników określane jest potocznie jako zła podróż (z języka angielskiego bad trip). LSD towarzyszy zjawisko nawrotów halucynacji zwane flashback. Może ono wystąpić nawet długo po zaprzestaniu używania. Posiada również silne działanie przeciwbólowe. Do czasu delegalizacji w 1966 roku środek stosowany klinicznie. Początkowo w leczeniu schizofrenii, później z dużym powodzeniem stosowany w leczeniu silnych uzależnień (alkohol i kokaina), leczeniu dzieci autystycznych oraz w psychoterapii. LSD spowodowało legendarne zmiany kulturowe w USA w latach 60-tych i powstanie ruchu "dzieci kwiatów". Propagowane przez Timothy Leary'ego - wykładowcę akademickiego, który stał się sławnym guru i głosicielem dobroczynności tej substancji. LSD wywarło zasadniczy wpływ na zachodnią kulturę, muzykę i sztukę. Przyczyniło się do szerokiej akceptacji różnych filozofii, religii i alternatywnych stylów życia. Wpłynęło na rozwój technologiczny krzemowej doliny w USA w latach 70-tych i 80-tych. LSD było stosowane w celu wpływania na psychikę ludzi. W USA CIA i inne agencje rządowe prowadziły nieudane próby zastosowania LSD jako "serum prawdy" i środka pozwalającego na "kontrolę umysłu" oraz jako bojowego środka psychotoksycznego. Szerzące się stosowanie LSD przez młodzież i powstanie hipisowskiej kontrkultury przyczyniło się do wprowadzenia w 1966 roku prohibicji na LSD (i inne psychodeliki). W Polsce produkcja, handel i posiadanie LSD jest zabronione na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468). Obecnie w wielu krajach wznawia się badania kliniczne nad LSD. Zagrożenia: powoduje słabe uzależnienie psychiczne, nie uzależnia fizycznie, nieszkodliwe dla organizmu, nie wykryto szkodliwego działania na układ nerwowy, nie bierze udziału w procesach metabolicznych, może powodować szkody w psychice, u niektórych ludzi może powodować depresję, psychozy oraz ujawnienie się chorób psychicznych. Kokaina jest stosowana w lecznictwie jako chlorowodorek kokainy, który otrzymuje się z liści południowoamerykańskiej rośliny krasnodrzewu, stosowany jako środek miejscowo znieczulający. Wchłonięty przez skórę lub przyjęty doustnie działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy i układ współczulny (autonomiczny układ nerwowy). Jest nadużywany jako środek odurzający, najczęściej w postaci tabaczki do nosa. Dawka śmiertelna 1-1,5 g doustnie, 0,2-0,3 g pozajelitowo. Objawy: euforyczne pobudzenie, bladość, rozszerzenie źrenic, omamy wzrokowe, pobudzenie płciowe, drżenie rąk, wzmożenie odruchów, przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia tętniczego, następnie niepokój, kurcze mięśniowe, drgawki, duszność, zapaść, utrata przytomności, porażenie ośrodka oddechowego (depresja oddechowa). Kokaina powoduje groźne uzależnienie (narkotyki), a poza tym prowadzi do wyniszczenia fizycznego i degradacji psychicznej, obniżenia sprawności intelektualnej, zaburzenia popędu płciowego i stanów majaczeniowych Morfina to wywołujący euforię narkotyk o silnych właściwościach przeciwbólowych, uspokajających, nasennych, tłumiący ośrodek oddechowy i odruch kaszlowy, pobudzający ośrodek wymiotny, zmniejszający diurezę (produkcję moczu), obniżający próg drgawkowy, wywołujący hypotermię, zwężający źrenice, działający przez kilka godzin. Otrzymywana przez ekstrakcję z opium. Stosowana jest najczęściej przy bardzo silnych bólach, które nie ustępują pod wpływem innych leków przeciwbólowych (w postaci soli np. chlorowodorek morfiny, rozpuszczalnej w wodzie o smaku gorzkim). Morfina i jej etery monoalkilowe mają zastosowania lecznicze mimo tego, że długotrwałe ich stosowanie wywołuje nałóg. Do objawów abstynencyjnych należą: dysforia,(czyli zaburzenia nastroju ze skłonnością do drażliwości, agresji i wybuchowości nieadekwatnej do sytuacji. Charakterystyczna dla padaczki, charakteropatii, może również występować w psychopatii. Dysforia w formie łagodnej występuje także w depresji.), łzawienie, nadmierna potliwość, bezsenność, wysokie ciśnienie, drgawki, majaczenia, zapaść, wymioty, biegunka, kurcze jelit. Jak pisałam już przy problemie alkoholizmu istnieją róznego rodzaju organizacje mające na celu przestrzeganie ludności i uświadamianie jej w skutkach tych nałogów. Wiele jest również organizacji, które pomagają ludziom już uzależnionym wyrwać się ze szpon tych „świństw”. Do takich organizacji należą, m.in. Stoważyszenia MONAR, Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych „POWRÓT z U”, Towarzystwa Zapobieganiu Patologiom Społecznym, Stoważyszenia Katolickiego Ruchu Antynarkotycznego „KARAN” i wiele innych. Ale aby się czegos dowiedzieć na temat tychże zjawisk można zgłosić się do pielęgniarki szkolnej, pedagoga, lekarza. To ludzie, których zadaniem jest nam pomóc i zachować wszystko w tajemnicy, a do tego robią to z czystą przyjemnością, co powinno nam jeszcze uświadomić, że każdy kłopot da się rozwiązać.

prace autoryzowano lub edytowano: 20.08.2003 o: 23:53:14