Białka: (Proteiny) zbudowane z aminokwasów: albuminy, globuliny(białka krwi); złożone: (proteidy) zbudowane z aminokwasów oraz grup funkcyjnych: metoloproteidy (Cu- hemocyjanina); nukleoproteidy: białka jednokomórkowe zawierające resztę DNA lub RNA; chromoproteidy(hem- hemoglobina); do 100 aminokwasów(oligopeptydy), więcej niż 100 aminokwasów(polipeptydy). Aminokwasy: podział: amfoteryczne (obojętne): 1 gr. NH2 i 1 COOH; kwasowe: 1NH2 i 2COOH; zasadowe: 2NH2 i 1COOH; aromatyczne: 1NH2 i 1COOH+; heterocykliczne: 1NH2 i 1COOH+. Struktura białek: I rzędowa(kolejność ułożenia aminokwasów w łańcuchu peptydowym) II rzędowa: jest to przestrzenne ułożenie struktury Ir w wyniku wytwarzania wiązań: L helix w białkach globularnych; b harmonijkowa w białkach włóknistych. III r przestrzenne ułożenie str. Iir w wyniku wiązań(S-S) dwusiarczkowych. III przestrzenne ułożenie str. IIIr w wyniku wytwarzania wiązań (jonowych, hydrofobowych, von der Walssa). Cukry: proste: monosacharydy (Cn H2nOn); dwucukry: disacharydy (CnH2n-2On-1); wielocukry: polisacharydy(C6H10O5)n. Monosacharydy: 1. Triazy[C3H6O3]- aldehyd glicerynowy: jest związkiem pośrednim w szeregu procesów metabolicznych prowadzących do powstania cukrów , tłuszczów, białek; 2. Tetrazy: [C4H8O4]-erytroza i aldoza; 3. Pentozy [C5H10O5]-ryboza i dezoksyryboza: wchodzą w skład kwasów nukleinowych; 4. Heksozy [C6H12O6]- a)fruktoza, b)glukoza, c)galaktoza. Monosacharydy (glukoza): jest formą transportową u zwierząt. Niektóre monosacharydy tworzą podobne: aminocukier, glukozoomina. Wchodzi ona w skład ścian komórkowych grzybów, u stawonogów tworzy chitynę, a u osłonic funikę. Dwucukry (disacharydy): powstają w wyniku kondensacji cukrów prostych: 1. Sacharoza→ fruktoza+ glukoza. Sacharoza jest to cukier czcinowy; 2. Maltoza→ glukoza+ glukoza Maltoza powstaje w wyniku rozkładu skrobi.; 3. Laktoza→ glukoza(L)+(L) galaktoza Laktoza jest to cukier mleczny. 4. Celobioza→ glukoza(b)+(b) glukoza Polisacharydy: 1. Skrobia: składa się z ok. 1 mln. Cząsteczek glukozy połączonych wiązaniem L. Materiał zapasowy roślin.; 2. Glikogen: składa się ok. kilku tys. Glukoz połączonych wiązaniem L. Jest materiałem zapasowym grzybów i zwierząt.; 3. Celuloza: składa się z ok. do 10 mln. Cząsteczek glukoz połączonych b. Materiał budulcowy roślin. Tłuszcze: proste: estry wyższych kwas…ów tłuszczowych i glicerolu. Złożone: estry wyższych kwasów tłuszczowych i glicerolu+ grupy funkcyjne: fosfolipidy(reszta H3PO4); glikolipidy(reszta cukrowa); Cholesterol(witaminy rozpuszczalne w tłuszczach AEDK- sterydy). Błona cytoplazmatyczna pełni funkcję: 1. ochronna: nadaje kształt komórce. 2. Transportująca: białka przenośnikowe biorą udział w transporcie: dyfuzja ułatwiona, transport aktywny, odżywcza: bierze udział w trawieniu wewnątrz komórkowym: fogocytoza: „żarcie” komórkowe; pinocytoza: picie komórkowe; wchłaniana. Zmysłowa: przewodzi impulsy; wydalnicza; bierze udział w połączeniach międzykomórkowych, wytwarza plazmodesmy. Cytoplazma: ma charakter koloidalny; składa się: 60-95% H2O, w suchej masie: 60% białek,12,5-25% cukry, 15-20% tłuszcze. Skład cytoszkieletu: mikrotubule: rurki o średnicy 30 nm zbudowane z białka tubuliny; mikrofilementy- rurki 5-10 nm zbudowane z białka aktyny. Mitochondrium rola: centrum energetyczne, organellum półautonomiczne( jest zdolne do częściowej syntezy białka). Kształt mitochondrium, liczba mitochondrium, liczba grzebieni zależy od stanu funkcjonalnego komórki tzn. czy komórka jest w stanie aktywności metabolicznej czy też nie. Dużo mitochondriów znajduje się w komórkach wątroby, mięśni, nerek, plemnik. Mało zaś w komórkach nabłonkowych. Retikulum endoplazmatyczne: jest to system kanalików i cystern dzielących cytoplazmę na obszary o różnej aktywności metabolicznej. Tzn. w tym samym czasie na terenie komórki mogą zachodzić jednocześnie przeciwstawne sobie procesy. Rodzaje retikulum: REg- szorstkie(granularne) z rybosomami(synteza białek); Rea-(gładkie) posiada cysternę gładką nazywaną „gerl”, jest to obszar w, którym powstaje aparat Golgiego. Aparat Golgiego: a)podstawową jednostka budulcową aparatu jest diktiosom w skład, którego wchodzą od 4-8 cystern wypukło wklęsłych; b)aparat jest strukturą przepływową (nietrwałą) cysterny otoczone pojedyncza błoną. Ulegają rozpadowi na pęcherzyki , które uzupełniają uszkodzenia w błonie komórkowej; c) łączy białka z lipidami. d) bierze udział w tworzeniu cukrów; e) bierze udział w reperowaniu błony komórkowej. Lizosomy- ciałka otoczone pojedyncza błoną komórkową (Duave) zawierają zestaw enzymów hydrolizujących: amulazy(cukry), lipazy(tłuszcze), peptydazy(białka), nukleotydazy(RNA,DNA).
