1. systematyka. Jest ona oparta na cechach anatomicznych. PODGROMADA I : Bezgrzebieniowe ( biegające ) PODGROMADA II : Pływające ( np. pingwiny ) PODGROMADA III : Grzebieniowe ( latające ) 2. budowa zewnętrzna. Sylwetka opływowa. Mała głowa zwężająca się ku przodowi z dziobem osadzonym na ruchliwej, o różnej długości szyi. Tułów jest duży, jajowaty. Kończyny przednie są przekształcone w skrzydła. Tylne służą do chodzenia, skakania i pływania. Ciało jest pokryte piórami. Nie wyrastają one równomiernie. Między nimi jest naga skóra. Rozmieszczenie to zwiększa swobodę działania mięśni w czasie lotu. Ptaki nielatające mają pióra rozmieszczone równomiernie. Pióra to przekształcone łuski rogowe gadów. Pióro składa się z: - dudka - osadzone w skórze i wypełniane powietrzem - stosina - z gąbczastym wnętrzem - chorągiewka - znajdująca się na stosinie, składająca się z : - promieni - promyków odchodzących od promieni i zakończonych haczykami ( haczyki zaczepiają się tworząc jedną gładką powierzchnię. Pióra są wytworami naskórka i dzielimy je na: - pokrywowe ( zawierające wszystkie elementy ) - puchowe ( bez haczyków ) - sterówki ( zawierające wszystkie elementy ) - lotki (zawierające wszystkie elementy ) - pióra nitkowate ( z miękką stosiną bez chorągiewek ) Pióra są wymieniane - zjawisko to nazywamy pierzeniem się. Następuje to dwa razy w roku : - jesienią następuje zagęszczenie pierza - wiosną przerzedzenie Skóra jest sucha, bezbarwna, bez gruczołów. U niektórych ptaków występuje gruczoł kuprowy zawierający tłuszcz i tym tłuszczem niektóre ptaki ( np. kaczki, łabędzie ) za pomocą dziobów namaszczają sobie pióra. U niektórych ptaków ( np. indyk, kogut ) skóra ma ostrzejsze zabarwienie - czerwone. 3. szkielet. Lekki, wytrzymały, zwarty, zbudowany z kości pneumatycznych - wypełnionych powietrzem. Kręgosłup: - odcinek szyjny : 9 - 25 kręgów. Kręgi szyjne mają łuki górne, tworzące kanał rdzeniowy i wyrostki poprzeczne oraz stawowe - odcinek piersiowy : 3 - 10 kręgów, z których wszystkie lub niektóre mogą być ze sobą zlane - ma to znaczenie w czasie lotu. Kości piersiowe zlane notarium od nich odchodzą żebra łączące się z mostkiem. Żebro dzieli się na dwa odcinki : grzbietowy i brzuszny. U ptaków latających na mostku jest grzebień kostny. Do niego doczepione są mięśnie klatki piersiowej poruszające skrzydłami. Ostatni krąg piersiowy zrasta się z : - odcinek lędźwiowo-krzyżowy tworzący jedną zwartą kość - synkarium, składa się z 10 - 22 kręgów, stanowi on oparcie dla kończyn tylnich w czasie lotu. To zwarcie kręgosłupa wspomaga utrzymanie na długi czas poziomej pozycji kończyn - mała ilość kości ogonowych z ostatnim sterczącym ku górze, na którym osadzone są sterówki Czaszka: Zbudowana z kości lekkich, silnie spreumatyzowanych. Kości czaszki górnej tworząc jednolite sklepienie. Nie ma szwów. Są 4 kości potyliczne i kości słuchowe. W uchu środkowym jest 1 kosteczka - strzemiączka. Duże oczodoły, dziób. Od strony spodniej nie ma spodniego zamknięcia. Pas barkowy: Duża kość krucza. Są 2 kości krucze opierające się na mostku oraz z końcem odchodzące do obojczyka i tworzące panewkę dla kości ramieniowej kończyny przedniej. Silnie związany z mostkiem. Blaszkowate, wydłużone, cienkie łopatki. Pas miednicowy: 3 pary kości : ¨ biodrowe ¨ kulszowe ¨ łonowe Zrastają się ze sobą. Miednica od spodu jest otwarta - u samic umozliwia składanie jaj i lekki szkielet.