Wszyscy wiemy, że nastolatki miewają swoje humory, swoje dąsy i problemy, które dla nas, dorosłych, problemami nie są. Ciągle narzekają, nic im się nie chce, na niczym im nie zależy. Pytanie czy zawsze ma to związek ze zmianami, jakie zachodzą w okresie dojrzewania w ich psychice i ciele? Otóż nie. Często są to pierwsze objawy depresji, która niezauważona, w odpowiednim momencie będzie im towarzyszyć w dorosłym życiu. Jak nie przeoczyć tego, co ważne tłumaczy pani psycholog Anna Reszka, koordynator Centrum Wsparcia dla Osób w Stanie Kryzysu Psychicznego
1. Czy nastolatek może mieć depresję?
Tak. Depresja to poważna choroba, która dotyka zarówno osoby dorosłe, dzieci jak i nastolatki.
2. Jak objawia się depresja u nastolatków?
Obraz depresji u każdego chorego może wyglądać inaczej. Tak zwany obniżony nastrój, charakterystyczny dla depresji u osób dorosłych, może w przypadku nastolatka oznaczać większą drażliwość i niechęć do kontaktu z otoczeniem. Kolejnymi objawami mogą być problemy z nauką, koncentracją, zaburzenia snu i apetytu, niezdolność do odczuwania przyjemności z rzeczy, które do tej pory sprawiały nam przyjemność, zmęczenie. Depresji może towarzyszyć poczucie beznadziei i bezradności, negatywne myślenie o sobie, świecie i przyszłości. Bardzo prawdopodobne w przypadku depresji jest również pojawienie się myśli samobójczych lub nawracających myśli o śmierci.
3. Jak nie pomylić jej ze zwyczajną zmianą nastrojów w okresie dojrzewania?
W odróżnieniu depresji od zwyczajnej zmiany nastrojów nastolatka pomocna jest przede wszystkim świadomość istnienia takiej choroby i znajomość jej objawów. Definicja depresji zakłada trwanie obniżonego/drażliwego nastroju przez co najmniej dwa tygodnie, przez większość dnia.
Często nastolatki mimo choroby wkładają dużo pracy i siły w to, aby otoczenie nie zauważyło zmian w ich funkcjonowaniu. Powodem takiej postawy może być wstyd, lęk, a także brak w wiary w to, że ktoś będzie w stanie im pomóc. Dlatego też powodem do niepokoju powinna być każda zmiana zachowania, jaką rodzice zauważą u swojego dziecka.
4. Jak możemy pomóc nastolatkowi z depresją?
Przede wszystkim nie bagatelizować i nie umniejszać doświadczeń dziecka. Uświadomić sobie i zaakceptować fakt, że nasze dziecko jest chore. Depresja to poważna, mogąca zagrażać życiu choroba, a dziecko nie ma wpływu na jej objawy i samo nic z nią nie zrobi. Nie wystarczy wziąć się w garść.
Każde dziecko i każdy nastolatek potrzebuje obecności bliskich dorosłych. Obecności uważnej, czyli takiej, która daje dziecku poczucie, że jest ważne i,że rodzice się nim interesują i, że może na nich liczyć. Zarówno na etapie zauważenia niepokojących objawów, leczenia, jak i procesu zdrowienia, wsparcie i zaangażowanie rodziców jest kluczowe dla powodzenia leczenia.
Jeśli podejrzewamy, że nasze dziecko może chorować na depresję, należy jak najszybciej zapewnić mu pomoc specjalistyczną, psychiatry i psychoterapeuty. Depresja jest chorobą i tak jak w przypadku większości innych chorób, np. cukrzycy czy grypy idziemy z dzieckiem do lekarza, tak w przypadku depresji również szukamy pomocy u specjalisty. Idealnie, gdyby osoby te miały doświadczenie w pracy z młodzieżą, choć nie zawsze jest taka możliwość w miejscu zamieszkania.
Często rodzicom trudno jest przyjąć do świadomości możliwość tego, że ich dziecko choruje na depresję i sami wymagają wsparcia. Poza wsparciem najbliższych, rodzicom może brakować wiedzy na temat samej choroby. Całodobowa Linia Wsparcia 800 70 2222 może być miejscem, w którym po raz pierwszy podejmą ten temat, zdobędą informacje i wsparcie tak, aby dalej mogli wspierać swoje dzieci w procesie leczenia.
5. Czy taki nastolatek może sam zgłosić się do psychiatry?
Osoba poniżej 18. roku życia na wizytę lekarską może udać się wyłącznie za zgodą rodzica/opiekuna prawnego lub w jego towarzystwie. Dodatkowo jeśli ma powyżej 16 lat zgoda na udzielenie świadczenia powinna być łączna, opiekuna jak i dziecka. Do umówienia wizyty u psychiatry nie potrzeba skierowania.
6.Gdzie może szukać pomocy?
Najważniejsze to szukać pomocy u osób dorosłych. Nastolatki mogą samodzielnie zgłosić się do pedagoga lub psychologa szkolnego, który udzieli im wsparcia i pokieruje dalej, a w razie potrzeby nawiąże kontakt z rodzicami.
Osoby powyżej 18 roku życia mogą umówić się na wizytę u psychiatry w Poradni Zdrowia Psychicznego. Leczeniem młodszych dzieci zajmują się Poradnie Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży, ale na taką wizytę muszą zostać umówione i udać się z opiekunem.
W sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub życia dziecka, czyli gdy dziecko zgłasza myśli samobójcze lub ma taki plan, podejmowało próby samobójcze w przeszłości, konieczna jest hospitalizacja dziecka. W takim przypadku rodzic może zawieźć dziecko bezpośrednio do szpitala lub wezwać pogotowie.
Zrobienie pierwszego kroku w chorobie jest często najtrudniejsze. Powiedzenie rodzicom o tym, jak się czujemy, rozmowa z dzieckiem, zgłoszenie się do lekarza i wsparcie w leczeniu - sytuacje te mogą stanowić duże wyzwanie i nieść ze sobą poczucie bezradności - zarówno dla dziecka jak i rodzica. Ważne, żeby nie być w tym samemu i szukać wsparcia również dla siebie.
7. Czym jest Centrum Wsparcia dla Osób w Stanie Kryzysu Psychicznego?
Od 1 grudnia 2017 r. Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Osób Zaginonych uruchomiła Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego. To miejsce, gdzie wszystkie potrzebujące osoby mogą zwrócić się po pomoc przez 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu.
Pomoc udzielana jest poprzez:
- telefoniczną linię wsparcia, pod numerem 800 70 2222
- e-mail: porady@liniawsparcia.pl
- czat
Całodobowa Linia Wsparcia 800702222 to numer telefonu pod którym dyżurujący specjaliści, psychologowie i psychiatrzy, którzy mogą odpowiedzieć na pytania dotyczące samej choroby, udzielić wsparcia dla dziecka/rodzica, a także poszukać konkretnej placówki, do której należy zgłosić się po pomoc specjalisty.
