Dążenie do zaspokojenia potrzeb jest podstawową działalności gospodarczej człowieka. Historia gospodarcza opisuje dwie zasadnicze formy produkcji społecznej: gospodarkę naturalną i towarową. Przedmiot wymiany uzyskuje się w procesie wymiany nowe właściwości: staje się towarem Rozwój społeczeństwa doprowadził do podziałów pracy. W pierwszym podziale wyodrębniono rolnictwo i pasterstwo, w drugim zaś rzemiosło a w trzecim kupiectwo. Początkowo wymiana miała nadal postać towar> towar Wydzielenie się rzemiosła doprowadziło do powstania produkcji towarowej, przeznaczonej włącznie na wymianę. Z tej przyczyny jeden z towarów uzyskał rangę powszechnie akceptowanego przez wszystkich środka wymiany tzn pieniądza. Towar> pieniądz> towar Wcześniejszy akt kupna sprzedaży został podzielony na dwa różne akty. Z t> t> na T>p (sprzedaż) p>t (kupno) Nakazowa gospodarka, gospodarka nakazowo-rozdzielcza, gospodarka planowa, charakterystyczny dla socjalizmu model zarządzania gospodarką, w którym jedynym lub dominującym regulatorem produkcji i podziału jest system wzajemnie powiązanych planów gospodarczych (rocznych, wieloletnich i perspektywicznych), zawierających podejmowane na szczeblu centralnym bieżące i przyszłościowe decyzje gospodarcze Gospodarka nakazowa eliminuje oddziaływanie rynku na procesy gospodarcze: dokonuje się na nim obrót tylko dobrami konsumpcyjnymi (produkcyjne podlegają centralnemu rozdzielnictwu), a i w tym zakresie jest sterowany przez państwo, które decyduje o podaży, cenach, a w pewnym stopniu także i popycie (regulacja dochodów gospodarstw domowych). Kilkudziesięcioletnia historia istnienia gospodarki nakazowej w kilkunastu krajach na świecie wykazała jej nieefektywność w porównaniu z alternatywnym regulatorem, jakim jest rynek.