Romantyzm

J.Kochanowski - Na podstawie pieśni i fraszek napisz jak żyć, by być szczęśliwym.



Jan Kochanowski jest najwybitniejszą poetą Polskiego renesansu. Był indywidualnoścą poetycką w całej Słowiańszczyżnie. Wykorzystując estetykę Horacego, Kochanowski sięga po gatunek utworzony przez rzymskiego poetę , a konkretnie po Horacjańskie carminas. Na gruncie literatury polskiej, Kochanowski jest pierwszym twórcą wykorzystającym ten gatunek. Ukształtował on pieśń jako utwór liryczny przeznaczony tylko do czytania, a zatem odszedł od tradycji poezji melicznej. Pieśńi należą do liryki Polskiej, mają różnorodną tematykę, są filozoficzne, poetyckie, miłosne. Nowatorstwo pieśni Kochanowskiego przejawia się głównie na płaszczyżnie poetyki. Pieśni Jana Kochanowskiego uważane są za manifestację renesansowego optymizmu. Uwielbiał opisywac piękno przyrody, świata, życia. Nadchodząca wiosna wywołuje u ziemianina radość i nadzieję w sercu. Ład przyrody i stały rytm jej przemian w roku "na cztery części rozdzielonym" zapewniały ziemianinowi uprawiającemu "łan ojczysty" nadaję wszystkie pożytki, dające się określić wyraźnie w kategoriach ekonomicznych. Ład przyrody był źródłem dobrego samopoczucia szlachcicą , pensjonatą , żyjącego na "wsi spokojnej, wsi wesołej" i przeżywającego we własnych włościach mityczny "złoty wiek" szczęśliwości, jeśli nie powszechnej, to w każdym razie szczęśliwości ziemiańskiej. Pomyślność osobistą ziemianina ugruntowywała "dobra żona". Ona to współtworzyła ład i harmonię w życiu domowym, umiejętnie gospodarowała dobytkiem, troszczyła się o czeladź i rodzinę, zapewniała ziemianinowi godnych dziedziców cnoty i fortuny. Mówi o niej w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce". W utworze tym bohater - ziemianin żyje u boku swej zacnej małżonki, z dala od kłopotów i targów wojennych, nie znając trudów wojennych ani niebezpieczeństw żeglarza. Pędzi żywot samowystarczalny materialnie i duchowo niezależny. Czytając Pieśń IX dostrzeżemy beztroskę życia, każącą czerpać radość z każdego dnia, według starożytnych jeszcze zaleceń. Jawi nam się Kochanowski pod postacią mędrca przyjmującego ze stoickim niemal spokojem wyroki losu, przed którymi nie ma zamiaru schylać karku. Jeszcze w tym samym utworze słyszymy o kierowaniu się rozsądkiem jako środkiem utrzymania równowagi między pokusami świata, a niekiedy tragicznymi zrządzeniami losu. Dobrym rozwiązaniem jest poświęcenie się służbie ojczyźnie.Optymizm życiory, główny kierunek ludzi renesansu. Fraszka – krótki utwór wierszowany, liryczny. Pochodzi od włoskiego słowa frasca (błachostkę, gałąskę).W Europie urodziła się w 16. wieku, sam Jan Kochanowski stworzył ją .Wzorował się na anakreotyku, na gatunku liryki greckiej podejmującej problematykę obyczajową wieśiadną. Gatunek liryczny, ale choć bywają epickie, ale bardzo rzadko o charakterze epigramotycznym (tzn.krótkimi, związłymi, błyskotliwymi).Tytul fraszek zawsze jest wyrazeniem przyimkowym (np. „Do Pannej” , „Raki”). Podejmują renesansowe tematy, czyli antropologiczne, antropocentryczne (o sensie ludziego zycia). Główne tematy fraszek : antotematyczne, o roli artysty i sztuki; obyczajowe, o uwczestnych obyczajach;o naturze człowieka, wadach i słabościach.Często faraszki mają charakter ludyczny, np. „Raki” (zabawowy), frywolne które określane nie przezwoite. Fraszki są śilnie związane z światopoglądem renesansowym, uzwiercziedlają uwczestne tendencje, przykładem są to harmonia z naturą, grokyfikowanie(wychwalanie) sztuki, zasady zlego środka... Literatura renesansowa nie stworzyła osobowych ideałów, w jakie obfituje literatura średniowiecza. Natomiast to literatura towarzyszyła człowiekowi w życiu, ukazywała różne modele zgodne z duchem czasu, często miała charakter dydaktyczny, nie szczędziła prawd. Zmieniło się również nastawienie do Boga i religii. Ludzie renesansu odrzucili średniowieczny obraz Stwórcy nader surowego, karzącego za każde potknięcie. Teraz Bóg jawił się jako przyjazny, kochający ludzi i wybaczający ojciec, który stworzył zachwycająco piękny świat (Hymn Kochanowskiego "Czego chcesz od nas panie").