Geografia

Podstawowe problemy polskiej gospodarki transformacji ( w okresie przejściowym)



Po wyborach parlamentarnych po 1989 r. rząd przystąpił do realizacji programu radykalnej reformy systemu gospodarki polskiej. Celem jest odejście od ekonomii tzw. Realnego socjalizmu i stworzenie systemu rynkowego. Opierało się to na dwóch rodzajach działań: Stabilizacja gospodarki- przede wszystkim opanowanie inflacji, wymagała: - rygorystycznej polityki budżetowej- wzmocnienia dyscypliny egzekwowania dochodów budżetu i odpowiedniego administrowania wydatkami, ograniczenia ulg i dotacji podatkowych oraz dopłat do eksportu. - Liberalizacji kształtowania cen - Deflacyjnej polityki dochodowej, wysokiego progresywnego opodatkowania wzrostu wynagrodzeń. - Urealnienia stóp procentowych - Wewnętrznej działalności złotego i stabilizacji kursu dolara Zmiany systemowej dotyczą: - przekształceń własnościowych - wprowadzenia mechanizmów i instytucji rynkowych, demonopolizacji i dekoncentracji gospodarki - reform systemu finansowego i bankowego. Zasadniczym ogniwem tworzenia podstaw gospodarki rynkowej w Polsce są przekształcenia własnościowe. Ich celem jest wzrost efektywności gospodarki i trwałe oddzielanie jej od aparatu państwowego. Na program przekształceń składają się trzy elementy: Prywatyzacja- jest procesem mającym na celu przekształcenia przedsiębiorstwa stanowiących własność państwa w ręce prywatnych właścicieli oraz powierzenie prywatnemu zarządowi działań wcześniej wykonywanych przez państwo. Prywatyzacja własności państwowej realizowana jest poprzez: a) udostępnienie osobą trzecim akcji/ udziałów w spółkach z wyłączonym udziałem Skarbu Państwa, powstałych z przekształceń przedsiębiorstwa państwowego. b) Udostępnienie osobom trzecim mienia przedsiębiorstwa. c) Sprzedaż przedsiębiorstwa Istnieją dwie podstawowe metody prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Pośrednia (kapitałowa)- polega na przekształceniu przedsiębiorstwa w spółkę prawa handlowego, którego jedynym właścicielem całego pakietu akcji lub udziałów pozostaje Skarb Państwa. Jest to tzw. Etap zwany komercjalizacją. Następny etap polega na sprzedaży akcji/ udziałów jednoosobowej spółki Skarbu Państwa osobom trzecim- jest to prywatyzacja właściwa. Prywatyzacja bezpośrednia- przebiegająca bez uprzedniej komercjalizacji, czyli przekształcenia w spółkę prawa handlowego, polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi przedsiębiorstwa państwowego poprzez: a) sprzedaż przedsiębiorstwa b) wniesienie przedsiębiorstwa do spółki c) oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania w drodze dzierżawy lub leasingu. Drugim elementem przemian własnościowych jest: Reprywatyzacja- czyli zwrot byłym właścicielom majątku przejętego przez państwo w drodze wywłaszczenia. Reprywatyzacja jest obecnie przeprowadzana w wypadku faktycznego przejęcia mienia nie objętego przepisami nacjonalizacyjnymi na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego. Trzecim segmentem przekształceń własnościowych jest wspomniana już komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych, czyli przekształcenie ich w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa. Prywatyzacja nieruchomości rolnych Skarbu Państwa polega na udostępnieniu mienia państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, której została powierzona jego prywatyzacja.