Pierwszym zanotowanym przez źródła współczesne, władcą Polan był Mieszko I, ale znaczna część historyków uznaje za wiarygodną listę dynastyczną Piastów przekazaną przez Galla Anonima, zawierającą imiona Siemowita, Leszkai, Siemomysła wskazującą na nich jako na bezpośrednich przodków pierwszego historycznego księcia. Ekspansja Polan na sąsiednie terytoria zajmowane przez Goplan, Mazowszan, Lędzian przypadła na połowę X w. Kolejno podbijane obszary, zajmowane przez tzw. Plemiona polskie, powiększyły się o zdobyty w wojnie z Czechami Śląsk. Piastowie w latach 90. sprawowali władzę nad terytorium zbliżonym do obszaru dzisiejszej Polski. Ukształtowanie się państw słowiańskich umożliwiło szybką ich chrystianizację. Chrzest Mieszka I w 966 r. poprzedzony sojuszem z Czechami i ślubem z księżniczką Dąbrówką, włączał jego państwo do grona państw chrześcijańskich. Przyjęcie chrztu wzmocniło władzę wewnętrzną Mieszka, powstanie organizacji kościelnej utrwalało słabe struktury państwowe, monarsze fundacje kościołów murowanych służyły podkreśleniu jego majestatu, zapewnić miały opiekę Boga i pomyślność kraju. Monarcha bowiem tak jak przedtem wódz plemienia, ponosił winę za klęski spadające na podległy jego władzy lud.