WOS

Polska w stosunkach międzynarodowych (pozycja międzynarodowa Polski, zasady i priorytety polskiej polityki zagranicznej)



POZYCJA MIĘDZYNARODOWA POLSKI Pozycję międzynarodową Polski wyznaczają czynniki wewnętrzne: geograficzny, demograficzny, ekonomiczny, militarny i kulturalny oraz czynniki zewnętrzne: położenie geopolityczne i polityka zagraniczna. Położenie geograficzne. Polska położona jest w centrum kontynentu europejskiego. Zajmuje powierzchnię 312 tys. km2, co stanowi 0,2% powierzchni kuli ziemskiej i 3% kontynentu europejskiego, a umiejscawia się ją na 63 miejscu w świecie i 10 miejscu w Europie. Potencjał demograficzny naszego kraju to 38,65 mln mieszkańców, co daje 24 miejsce w świecie i 7 w Europie. Polska jest państwem jednolitym narodowo, ponieważ Polacy stanowią ok. 94% ludności. Najliczniejsze mniejszości narodowe to: Ukraińcy, Niemcy, Białorusini, Cyganie, Litwini, Słowacy, Żydzi, Grecy i Czesi. Poziom ekonomiczny jest określany na podstawie: wskaźników uprzemysłowienia, produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca i wielkości handlu zagranicznego. Polska jest krajem przemysłowo- rolniczym, w którym 36,4% ludności czynnej zawodowo jest zatrudniona w przemyśle i handlu, 26,7% w rolnictwie i 21% w usługach. Produkt krajowy brutto (PKB) w przeliczeniu na jednego mieszkańca wzrósł w ciągu ostatnich dziesięciu lat ponad dwukrotnie i wynosi 5400 USD (1999R.). Niestety jest niemal cztery razy mniejszy od unijnego (16 802 USD), co umieszcza Polskę na dalszych miejscach w Europie. Bilans polskiego handlu zagranicznego za 1999r. został zamknięty deficytem, a eksport spadł o prawie 13% i o kolejne 14% w pierwszym kwartale 2000r. Eksport towarów i usług stanowił 23,7% PKB i był niższy od importu, mimo zmniejszenia jego dynamiki. Potencjał militarny państwa określa skala wydatków przeznaczonych na budżet obronny, która w Polsce wynosi 2,03% PKB (1999R.) i ma od 1993r. tendencję malejącą. Wydatki obronne w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosły 88 USD, przy 1223 USD przodującego Izraela i były siedmiokrotnie niższe niż w NATO. Wyznaczniki kulturowe: nauka, kultura i oświata również przedstawiają się nie korzystnie. W Polsce szkoły średnie kończy ok. 81% młodzieży. Na 10 tys. mieszkańców naszego kraju przypada ok. 150 studentów. Niski jest też poziom nakładów na naukę – ok. 0,6% PKB, a w większości krajów przekracza 1,5%. Położenie geopolityczne Polski wynika z centralnego położenia w Europie, pomiędzy dwiema potęgami- Niemcami i Rosją. Sąsiedztwo uwarunkowało kształt terytorialny państwa polskiego oraz jego sytuację polityczną i gospodarczą na przestrzeni tysiącletniej historii Polski. Po II wojnie światowej państwo polskie znalazło się w nowym układzie terytorialnym i granicznym, co było konsekwencją decyzji Wielkiej Trójki. Arbitralne decyzje mocarstw, tzw. ład pojałtański, doprowadziły do zależności Polski od wschodniego sąsiada- Związku Radzieckiego. Ta wielostronna zależność- polityczna, ideologiczna, militarna, ekonomiczna i kulturalna- ograniczyła suwerenność Polski. Zmiany polityczne po 1989r.- upadek komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej, zjednoczenie Niemiec, rozpad Związku Radzieckiego- doprowadziły Polskę do nowej sytuacji geopolitycznej. Odzyskana suwerenność pozwoliła nawiązać równoprawne stosunki z Niemcami i Rosją, A także nowopowstałymi państwami- Litwą, Białorusią, Ukrainą, Czechami i Słowacją. Po 10 latach od odzyskania niepodległości Polska stała się stabilnym państwem demokratycznym o gospodarce rynkowej. Pozycja międzynarodowa Polski uległa poprawie po wstąpieniu do NATO. Niestety dla wielu zachodnich polityków wciąż jesteśmy państwem mało wiarygodnym, co zdaje się potwierdzać przesuwanie o kolejne 5-6 lat naszego przyjęcia do Unii Europejskiej.