W końcu 11828 roku wokół Piotra Wysockiego, podporucznika i instruktora Szkoły Podchorążych, zgromadziło się grono młodych wojskowych, wspierane przez członków Towarzystwa Patriotycznego. Zrodzony wśród nich pomysł zbrojnego powstania, niezbyt przygotowany polityczne i przemyślany organizacyjnie, zaowocował atakiem na Belweder- siedzibę księcia Konstantego, nocą 29 listopada 1830 r . Książe zdołał uciec. Decyzję spiskowców przyspieszyły wiadomości o wydarzeniach lipcowych we Francji i o powstaniu belgijskim zachęcające do walki, a jednocześnie budzące obawy, by polskie wojsko nie zostało skierowane do tłumienia tych wydarzeń. Podchorążowie nie zyskali początkowo tak oczekiwanego poparcia politycznego, stykając się z reakcją wręcz nie chętną. Nie zorganizowali jednak własnej władzy powstańczej, zwracając się o jej pełnienie do Rady Administracyjnej. Po długich przetargach ster powstania znalazł się w rękach konserwatystów. Oni to przez prawie miesiąc mediowali z carem, starając się załagodzić powstały konflikt i uzyskać prawo łaski dla uczestników insurekcji. Nieustępliwa postawa cara , nacisk radykalnych kół Towarzystwa Patriotycznego, wiara w doskonale wyszkoloną armię Polskę i wreszcie entuzjazm warszawskiej ulicy spowodowały iż Rada Administracyjna przekształciła się w Rząd Tymczasowy. Musiał on uznać że powstanie stało się faktem dokonanym, tym bardzie że na prowincji organizowały się samorzutnie oddziały wojskowe, a do Królestwa przybywali ochotnicy z Galicji i Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W grudniu 1830 r. sejm ogłosił powstanie za narodowe, w styczniu zaś 1831 r. obwieścił detronizację cara z tronu polskiego i powołał Rząd Narodowy. Powracając do polskiej tradycji, sejm uznał się za najwyższa władze w państwie. Był to ostatni w XIX w moment kiedy na ziemiach polskich obradował w pełni suwerenny polski organ przedstawicielski.
