Pozytywizm

Stanisław Wokulski - romantyk, czy pozytywista?



Stanisław Wokulski to główny bohater "Lalki" Bolesława Prusa. "Lalka" powstała w latach 1877-79 i była drukowana w odcinkach w "Kurierze codziennym". Jest to powieść o polskim społeczeństwie XIX wieku. Ukazuje wielkość i piękno, a zarazem małość i brzydotę Warszawy. Jest to historia nieszczęśliwej miłości Stanisława Wokulskiego, bogatego kupca, do zubożałej arystokratki - Izabeli Łęckiej. Według samego autora "Lalki", okres, w którym żyje główny bohater, zaczął się poezją, a skończył nauką. Wokulski swą wysoką pozycję zawdzięczał pracy. Był właścicielem dwóch sklepów. Jego pragnienie wiedzy objawiło się już wtedy, gdy przebywał w winiarni Hopfera - "... w dzień służył gościom przy bufecie i prowadził rachunki, a w nocy uczył się...". W tym czasie jego ojciec toczył proces o majątek po dziadku i krytykował syna za to, że wydaje pieniądze na podręczniki. Tłumaczył mu, że nauka mu nic nie da, bo nie wiedza jest najważniejsza, lecz majątek. Dzięki intensywnemu kształceniu się porzucił pracę w winiarni i rozpoczął naukę w Szkole Głównej. Działał w konspiracji, a w roku 1863 wziął udział w powstaniu styczniowym. Został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie nadal się uczył. Powrócił do Polski w 1870 roku z opinią uczonego. Jego młodość przypadła na epokę romantyzmu i to wtedy właśnie ukształtował się jego światopogląd. Po powrocie z zesłania rozpoczął pracę w sklepie prowadzonym przez Małgorzatę, wdowę po Janie Minclu, z którą potem się ożenił. Po jej śmierci przejął sklep. ludzie zarzucali mu, że żyje kosztem trzech pokoleń Minclów. Wtedy Wokulski powrócił do nauki. Pół roku po śmierci żony spotkał Izabelę. Czuł do niej nieodwzajemnioną miłość. Aby zyskać jej względy, pragnął pomnożyć swój majątek. Udawało mu się to. Zaczął bywać w salonach wyższych sfer, poznawać ważne osobistości. W oczach Izabeli pozostawał on nadal jednak tylko zwykłym kupcem. Ogarnięty miłością do Izabeli, Wokulski swoje bogactwo spożytkował na przyjemności i interesy, związane z osobą ukochanej, często wiele na tym tracąc. Mimo tego ona nadal traktowała go za naiwnego głupca, dorobkiewicza, który za wszelką cenę chce dojść do jej serca. Wokulski żył na przełomie dwóch epok: romantyzmu i pozytywizmu. miał niejako dwie osobowości. Z jednej strony był romantykiem sprzed 1863 roku, niezrozumiały przez otoczenie, nieszczęśliwie zakochany, wielki indywidualista, wrażliwy; a z drugiej był to pozytywista, wierzący w naukę i postęp. Moim zdaniem właśnie to rozdarcie między tymi epokami było przyczyną jego dramatu życiowego, nieszczęśliwej miłości do Izabeli, która przemieniła go z człowieka rozsądnego, krytycznego w zakochanego do szaleństwa romantyka. Pozostawił on po sobie, jak prawdziwy bohater romantyczny, nastrój tajemniczości - nie wiadomo było czy zginął, czy może poświęcił się pracy naukowej w Paryżu. Stanisław Wokulski był takim zabłąkanym romantykiem w epoce romantyzmu.