WOS

Ustroje państw



Austria jest republiką związkową. Konstytucja z 1920, w brzmieniu z 1929, której przywrócono moc obowiązującą w 1945. Każdy z 9 krajów ma własną konstytucję, sejm krajowy i rząd. Głową państwa jest prezydent związkowy wybierany na 6 lat w głosowaniu powszechnym. Ma on duże uprawnienia w zakresie władzy wykonawczej. Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta, na czele rządu stoi kanclerz związkowy. Najwyższym organem ustawodawczym - dwuizbowy parlament o 4-letniej kadencji. Składa się z Rady Narodowej (izba niższa - 183 posłów wybieranych przez ludność) Rady Związku (izby wyższej parlamentu - 50 członków mianowanych przez sejmy krajowe). Belgia Monarchia parlamentarna, głową państwa jest król Baudouin I. Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament - Izba Deputowanych (212 członków). Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele. Białoruś Republika (od 1991). Głową państwa jest przewodniczący parlamentu. Władzę ustawodawczą sprawuje parlament - Rada Najwyższa. Chiny są państwem komunistycznym. Niepodzielną władzę w kraju sprawuje Komunistyczna Partia Chin. Niemal wszyscy członkowie parlamentu, 2977 osób, należą do KPCh. Osoby na najwyższe stanowiska państwowe pochodzą z aparatu partyjnego, swą działalność państwową zwykle wiążą z kierowniczymi pozycjami w KPCh. Na wielką skalę naruszane są prawa człowieka, m.in. prawo do wolności słowa. Wszelkie przejawy nieposłuszeństwa wobec polityki partii karane są z całą surowością. Według danych Amnesty International, na 20 lat pozbawienia wolności skazywano osoby, które skorzystały z prawa do swobodnej wypowiedzi lub wolności zgromadzeń. Ta sama organizacja oszacowała liczbę egzekucji przeprowadzonych w 1991 na około 20 000. Czechy Czeski model demokracji parlamentarnej opiera się na podziale władzy i silnej pozycji prezydenta mającego prawo weta w sprawach ustawodawczych i gwarancję uczestnictwa w finalizowaniu umów międzynarodowych. Prezydent wybierany jest przez parlament na 5 lat, maksymalnie na dwie kadencje. Parlament jest dwuizbowy. Izba Deputowanych (niższa) składa się z 200 posłów, Senat liczy 81 członków. Dania Monarchia parlamentarna, głową państwa jest król. Władzę ustawodawczą sprawuje monarcha wraz z jednoizbowym parlamentem. Kadencja parlamentu trwa cztery lata. Władzę wykonawczą posiada rząd. Finlandia Republika parlamentarna, funkcję głowy państwa sprawuje prezydent wybierany w wyborach powszechnych na okres 6 lat. Władza ustawodawcza w rękach jednoizbowego parlamentu (Eduskunta, Riksdag) liczącego 200 deputowanych wybieranych na okres 4 lat. Francja Republika parlamentarna, funkcje głowy państwa sprawuje prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na siedmioletnią kadencję. Organem władzy ustawodawczej jest dwuizbowy parlament. Izba niższa - Zgromadzenie Narodowe o pięcioletniej kadencji liczy 577 deputowanych, w skład izby wyższej - Senatu wchodzi 321 członków. Grecja Republika, funkcję głowy państwa sprawuje prezydent, władza ustawodawcza należy do trzystuosobowego Zgromadzenia Narodowego. Władza wykonawcza w rękach rządu. Hiszpania Monarchia konstytucyjna, głową państwa jest król. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu (Cortes Generales): 350-osobowego Kongresu Deputowanych (Congreso de los Diputados) i 255-osobowego Senatu (Senado), częściowo nominowanego. Funkcjonuje 23-osobowa Rada Państwa (Consejo de Estado) będąca najwyższym organem konsultacyjnym. Holandia Monarchia parlamentarna, głową państwa jest król. Władzę ustawodawczą sprawuje król i dwuizbowy parlament (Stany Generalne): 75-osobowa Izba Pierwsza (wyższa), wybierana drogą pośrednią, i 150-osobowa Izba Druga (niższa) pochodząca z wyborów powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje odpowiedzialny przed parlamentem, mianowany przez króla rząd. Funkcjonuje Rada Stanu będąca organem konsultacyjnym króla. Indie Republika związkowa, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Funkcje głowy państwa sprawuje prezydent, wybierany na okres 5 lat przez kolegium elektorskie składające się z członków obu izb parlamentu i zgromadzeń ustawodawczych wszystkich stanów. Władza ustawodawcza w rękach dwuizbowego parlamentu. Izba Ludowa (niższa), o kadencji pięcioletniej, liczy 543 członków wyłanianych w drodze wyborów bezpośrednich. Izba Stanów (wyższa), liczy 245 członków, z tego dwunastu mianuje prezydent, pozostali wybierani są przez zgromadzenia stanowe na okres sześciu lat. 1/3 składu odnawiana jest co dwa lata. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i rząd odpowiedzialny przed parlamentem. Każdy stan posiada własne organy ustawodawcze i wykonawcze. Na czele władz stanowych stoi mianowany przez prezydenta gubernator. Irlandia Republika parlamentarna. Głową państwa jest prezydent, wybierany co 7 lat w wyborach bezpośrednich. Władza ustawodawcza w rękach prezydenta i dwuizbowego parlamentu (Oireachtas) o kadencji pięcioletniej. Izba niższa - Izba Reprezentantów (Dáil Éireann) liczy 166 członków, izba wyższa - Senat (Seanad Éireann) składa się z 60 deputowanych. Premiera mianuje prezydent na wniosek Izby Reprezentantów. Japonia jest monarchią parlamentarną. Funkcje głowy państwa sprawuje cesarz, władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu (Kokkai). W jego skład wchodzi Izba Reprezentantów, licząca 500 członków, wybieranych w wyborach powszechnych na okres 4 lat, i Izba Radców - 252 członków, powoływanych na okres 6 lat (połowa składu odnawiana co 3 lata). Władzę wykonawczą sprawuje rząd odpowiedzialny przed parlamentem. Szefa rządu mianuje cesarz. Litwa Republika wielopartyjna z jednoizbowym parlamentem - Sejmem liczącym 141 miejsc. Luksemburg Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem - Izbą Deputowanych posiadającą 60 miejsc. Niemcy Wielopartyjna republika związkowa z dwuizbowym parlamentem - Bundestagiem z 662 miejscami. Portugalia Republika wielopartyjna z jednoizbowym parlamentem - Zgromadzeniem Narodowym z 230 miejscami. Rosja Wielopartyjna republika federacyjna z jednoizbowym parlamentem - Dumą z 450 miejscami. Słowacja Wielopartyjna republika z jednoizbowym parlamentem - Radą Narodową ze 150 miejscami. Szwajcaria Wielopartyjna republika związkowa z dwuizbowym parlamentem - Radą Narodową z 200 miejscami i Radą Kantonów z 46 miejscami Szwecja Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem - Rikstagiem z 349 miejscami. Ukraina Republika wielopartyjna z jednoizbowym parlamentem - Radą Najwyższą z 450 miejscami. USA Wielopartyjna republika związkowa z dwuizbowym parlamentem (Kongresem) złożonym z Izby Reprezentantów z 435 miejscami i Senatu ze 100 miejscami Wielka Brytania Wielopartyjna monarchia dziedziczna, system parlamentarno-gabinetowy, dwuizbowy parlament - Izba Gmin (651 miejsc) i Izba Lordów (1177 miejsc). Włochy Republika z dwuizbowym parlamentem - Izbą Deputowanych (630 członków) i Senatem (325 członków). Głową państwa jest prezydent wybierany przez cały parlament na 7 lat.