Współczesność

Współczesność - ramy czasowe, prądy literackie.



Za początek okresu współczesności, przyjmuje się zazwyczaj datę wybuchu II wojny światowej. Rok 39 był na tyle przełomowy, iż zmienił on całkowicie podejście twórców do literatury. Rok 39 zapisał się również jako początek czarnych dni dla kultury i nauki polskiej. Bowiem już od wybuchu wojny, obydwaj okupanci poczęli tępić polską inteligencję, uznając ją za zbyt duże zagrożenie. Przykładem mogą być liczne aresztowania (np. profesorów UJ) i rozstrzelania (np. profesorów UL, z T. Boyem-Żeleńskim). - Już we wrześniu 39 roku polegli przedstawicieli awangardy lubelskiej (Józef Czechowicz, Witkacy, który popełnił samobójstwo na wieść o wkroczenie AC). - W czasie wojny zginęli: Witold Kulewicz, Mieczysław Braun, Karol Irzykowski, Juliusz Kaden-Bandrowski, Ignacy Fik, oraz - Przedstawiciele pokolenia Kolumbów: Baczyński, Gajcy, Stroiński. - Obozy koncentracyjne przeżyli: Kossak-Szucka, Morcinek, Borowski, Czapski, Herling-Grudziński, Gajawiczyńska, Brandys, Kruczkowski, Gałczyński. - Musieli wyemigrować: Kuncewiczowa, Pawlikowska-Jasnorzewska, Pruszyński, Fiedler, Tuwim, Słonimski, Lechoń, Wierzyński, Wańkowicz, Gombrowicz. Okupanci zlikwidowali, bądź zawiesili w działalności wszystkie organizacje i instytucje literacki-kulturalne. Polscy literaci uznali pisarstwo za formę oporu, dlatego też już od początku wojny powstało wiele wydawnictw podziemnych. Były to m.in.: „Polska żyje”, „Naród i kultura” oraz „Sztuka i naród”. To ostatnie wydawnictwo nie ograniczało się jedynie do publikowania dzieł, lecz na jego łamach prowadzone były dyskusje i polemiki (np. wokół „Kwiatów Polskich” Tuwima). Zespół redakcyjny tworzyli ludzie o poglądach prawicowych. Redaktorami byli m.in.: Gajcy, Trzebiński, Bojarski, Kopczyński, Stroiński, Bartelski. Prawie wszyscy zginęli podczas wojny. Do założeń programowych „Sztuki i narodu” zaliczamy: - Poezja ma również wychowywać, - Katastroficzność przeżyta i przeczuta, - Wyjściem z katastrofizmu jest poszukiwanie prawdy, - Młode pokolenie musi być silne, aby zdołało przeobrazić literaturę. Tragiczne pokolenie młodych poetów, których talent ujawnił się w czasie wojny określamy mianem pokolenia Kolumbów. Nazwa pochodzi od książki Romana Bratnego „Kolumbowie rocznik 20”. Wyznaczniki pokolenia to: - Urodzeni około 1920 - Matura w 1939 - Działalność i debiut podczas wojny - Tragiczna śmierć - Tematyka wojenna, wpływ wojny na człowieka. Do pokolenia należeli; Baczyński, Gajcy, Stroiński, Trzebiński, Bojarski, Bartelski, Różewicz.