Proza: STEFAN ŻEROMSKI (1864-1925) - wrażliwy na wszelkie przejawy krzywdy i niesprawiedliwości społecznej; - łączenie problematyki politycznej z moralną; - dramaty: "Róża", "Turoń", "Uciekła mi przepióreczka", "Biała rękawiczka", "Ponad śnieg bielszym się stanę", "Sułkowski"; - utwory publicystyczne: "Drożyzna i Zamojszczyzna"; - proza poetycka: "Puszcza jodłowa"; - powieści: "Wierna rzeka", "Popioły", "Przedwiośnie". ZOFIA NAŁKOWSKA (1884-1954) - 1905-1914 - tematyka powieści to analiza życia wewnętrznego i dążeń kobiet oraz skomplikowane problemy płci ("Kobiety", "Książę", "Narcyza"); - 1914-1926 - zmiana tematyki; zainteresowanie dla spraw codziennych, "rzeczy małych i małych ludzi" ("Charaktery" - cykl portretów syntetycznych; opowiadanie "Dom nad łąkami" - studium psychologiczne życia prostych ludzi); - 1928-1939 - powieści: "Niedobra miłość", "Granica", "Niecierpliwi"; sztuki teatralne: "Dom kobiet", "Dzień jego powrotu". MARIA DĄBROWSKA (1889-1965) - postawa afirmacji życia; - opowiadania: "Gałąź czereśni" (1921), "Ludzie stamtąd" (1925); - cykl powieściowy "Noce i dnie" (obejmuje okres 1863-1914); - ukazuje proces przeobrażeń społecznych szlachty, będących rezultatem rozwoju kapitalizmu i uwłaszczenia chłopów; przeobrażenia psychiki ludzkiej, tworzenie się nowych postaw, konfliktów. Poezja: JULIAN TUWIM (1894-1953) - twórczość ma charakter synkretyczny (impresjonizm "Staruszkowie", futuryzm, ekspresjonizm); - wprowadzanie do wiersza ruchu, dynamiki - rezygnowanie z uzyskiwania statycznego obrazu świata; - w początkowym okresie twórczości: wyrażanie uczucia radości życia, wszechogarniającego zachwytu i entuzjazmu, a także biologicznego witalizmu ("Do krytyków", "Dwa wiatry", "Gałąź"); - rezygnacja z nadrzędnej pozycji poety, przejawiająca się przede wszystkim w nowym ukształtowaniu poetyckiego języka i w funkcji, jaką odgrywał nowy, liryczny bohater jego wierszy; - zainteresowanie tematyką dnia codziennego i sprawami prostych ludzi - czasem pokrzywdzonych i cierpiących, czasem sentymentalnie zakochanych ("Garbus", "Szczęście", "Staruszkowie"); - wprowadzenie do poezji języka potocznego; - zbiory liryków: "Czyhanie na Boga" (1918), "Sokrates tańczący" (1920), "Siódma jesień" (1922), "Słowa we krwi" (1926), "Rzecz czarnoleska" (1929), "Biblia cygańska" (1933), "Treść gorejąca" (1936); - obszerny poemat liryczno-opisowy pt. "Kwiaty polskie"; - wiersze satyryczne: tom "Jarmark rymów" (1934); - wiersze dla dzieci: "Lokomotywa", "Słoń Trąbalski", "Zosia Samosia"; - liczne przekłady poetyckie, zwłaszcza z poezji rosyjskiej, oraz antologie. ANTONI SŁONIMSKI (1895-1976) - autor kilku komedii satyrycznych; - najwybitniejszy felietonista okresu międzywojennego; - poezja romantycznego buntu i marzenia, a jednocześnie poezja klasycznego umiaru. JAROSŁAW IWASZKIEWICZ (1894-1980) - poeta, prozaik, dramaturg; - świadome umniejszanie roli swoich uczuć - traktowanie ich jako pretekstu, dodatkowego elementu dekoracyjnego, czy elementu konwencji poetyckiej; - duża malarskość i muzyczność wierszy. JULIAN PRZYBOŚ (1901-1970) - najwybitniejszy poeta Awangardy Krakowskiej; - poezja: intelektualna (uświadamia sobie rolę poety); retoryczna (podkreślanie znaczenia słowa i zdania poetyckiego); - kreacjonizm (konkretność obrazowania); - zbiory poezji: "Śruby" (1925), "Oburącz" (1926), "Z ponad" (1930), "W głąb las" (1932), "Równanie serca" (1938). WŁADYSŁAW BRONIEWSKI (1897-1962) - w tomiku "Trzy salwy" wiersz programowy "Poezja"; - osobistej funkcji poezji przeciwstawia poeta funkcję społeczną; - nawiązuje do tradycji poezji romantycznej (tom "Dymy nad miastem"); - wprowadza do poezji elementy języka potocznego, treści życia codziennego i momentów aktualności; - często posługuje się wierszem tonicznym (opartym nie na równej liczbie sylab, ale na równej liczbie akcentów w wersie); - nadaje nowe, poetyckie walory słowom i zwrotom utartym, ogranym lub pozornie tych walorów pozbawionym przez ich odkrywcze i nowe zestawienia; - uważa, że poezja ma porywać do walki, "bić słowem" itp. Dramat: JERZY SZANIAWSKI (1886-1970) - "Żeglarz", "Adwokat i róże", "Most", po wojnie "Dwa teatry"; - tendencje dramatu symbolicznego ścierają się z tradycją teatru psychologicznego; fantastyka towarzyszy grotesce; - rzeczywistość ma dwa wymiary: starcie wyobraźni z przeciętnością; - konflikt dwóch postaw wobec życia: poetyckiej i "prozy życia"; - nie daje jednoznacznych odpowiedzi, sygnalizuje tylko ogrom i złożoność problemów moralnych w życiu człowieka. STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ (1885-1939) - przeciwstawił się dotychczasowym normom literackim i etycznym; - prekursor teatru absurdu; - stosował groteskę; - zagadnienia: sens istnienia, stosunek człowieka do świata; dominujące uczucie: tzw. "niepokój metafizyczny"; - autor teorii tzw. "czystej formy" (oddziaływanie utworu na odbiorcę przede wszystkim jego formą, czystą kompozycją poszczególnych elementów, a dopiero później treścią oraz ideami, jakie wyraża). ANDRE GIDE (1869-1951) - ostro atakował tradycyjnie uznane normy etyczne, które krępują swobodę jednostki i nie pozwalają na pełnię życiowego rozwoju; - propagator relatywizmu moralnego (prawo jednostki do indywidualnego rozsądzania problemów etycznych). MARCEL PROUST (1871-1922) - usunął narratora wszechwiedzącego; - propagował teorię behawioryzmu (sformułowaną przez Johna Watsona - zastąpienie tradycyjnej analizy psychologicznej opisem zachowań ludzkich); "W poszukiwaniu straconego czasu" - obyczaje i umysłowość francuskiej burżuazji i arystokracji XIX i XX wieku. ANDRE MALRAUX (1901-1976) - ukazuje tragizm ludzkiego bytu; - traktuje świat jako okrutny i absurdalny, stając się prekursorem egzystencjalizmu; - według niego reakcją na "bezsens istnienia" powinna być walka. TOMASZ MANN (1875-1955) - ukazuje konflikt między sztuką a życiem; - uważa, że upadek kultury jest wynikiem zwyrodnienia ówczesnego społeczeństwa; - saga rodzinna "Buddenbrookowie"; - powieść "Doktor Faustus". FRANZ KAFKA (1883-1924) - katastrofista, ukazuje beznadziejne zmagania samotnego człowieka z groźnymi i wszechmocnymi siłami zbiurokratyzowanego świata; - umowna sceneria utworów - rozgrywają się one poza czasem historycznym; - powieści: "Ameryka", "Proces", "Zamek". WILLIAM FAULKNER (1897-1962) - odsłania nieprzeniknione "mroki" duszy ludzkiej; - dokonuje analizy psychologicznej, chcąc odkryć przyczynę konfliktów; - "Sartoris", "Światłość w sierpniu", "Dzikie palmy". WŁODZIMIERZ MAJAKOWSKI (1903-1930) - manifest "Policzek smakowi powszechnemu" (1912); - hasło: "Słowa na wolność"; - przekształcenie języka poetyckiego; poezja agitacyjna, masowa; - wiersz biały; odrzucenie układu stroficznego; - graficzne rozczłonkowanie tekstu. WIELEMIR CHLEBNIKOW - kult prymitywu, starych kronik, mitów, podań.