„I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy, Gdzie dotychczas nie było znaku polskiej stopy ” Ta wypowiedź Kochanowskiego ujmuje najpełniej i najtrafniej rolę polskiej poezji i literatury w rozwoju kultury europejskiej i światowej. Tak mogliby powiedzieć o sobie wybitni twórcy, których dorobek został uznany i nobilitowany Literacką Nagrodą Nobla. Należą do nich pisarze i poeci tacy jak: Henryk Sienkiewicz, Władysław Stanisław Reymont, Czesław Miłosz oraz Wisława Szymborska. Osiągnięcie to zawdzięczają nie tylko zrozumieniu swej pracy twórczej i osiągniętych w niej wyników, ale przede wszystkim poczuciu bardzo silnego związku z własnym narodem , z jego językiem i kulturą. Henryk Sienkiewicz należy do najpopularniejszych pisarzy świata, jego utwory są wciąż wznawiane i tłumaczone na wiele języków. Ulubionym gatunkiem literackim twórcy była powieść historyczna. Ogromną popularność przyniósł mu cykl nazwany „Trylogią”, na która składający się z następujących tytułów: „Ogniem i mieczem”,„Potop”, „Pan Wołodyjowski”. Jednak największym sukcesem międzynarodowym pisarza jest powieść „Quo vadis”, która została do dziś przetłumaczona na ponad 40 języków. Na jej podstawie powstało wiele sztuk teatralnych, a nawet opery, oratorium i pantomima. W 1911r. w Paryżu wystawiono panoramę pędzla Jana Styki pt. ”Męczeństwo pierwszych chrześcijan”, inspirowaną utworem Sienkiewicza. „Quo vadis” doczekało się również 2 adaptacji filmowych, niedawno mogliśmy oglądać w kinach całej Polski jedną z nich w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Powieść Sienkiewicza ukazuje stracie dwóch kultur: antycznej i wczesnochrześcijańskiej. Oś fabularną stanowią losy, a raczej miłosne perypetie fikcyjnych bohaterów: młodego rzymskiego patrycjusza i pięknej słowiańskiej chrześcijanki. Dziejom Winicjusza i Ligii towarzyszy niezwykle plastyczny obraz Rzymu czasów cesarza Nerona. Ideowe przesłanie powieści zawarł Sienkiewicz w epilogu: „I tak minął Nero, jak mija wicher, burza, pożar, wojna lub mór, a bazylika Piotra panuje dotąd z wyżyn watykańskich miastu i światu”. Dzieło to wydane 1896r. stało się ogromnym sukcesem i wydarzeniem w skali światowej. „Quo vadis” to do dziś książka, po która z chęcią sięgają kolejne pokolenia młodych Polaków i na pewno sięgną po nią młodzi Europejczycy. Noblista Czesław Miłosz – wybitny poeta, pisarz, eseista, prozaik. Karierę literacką rozpoczął w roku 1930 publikując wiersze w piśmie uniwersyteckim. W czasie okupacji publikował pod pseudonimem Jan Syruć. „Zniewolony umysł” wydany w 1953 roku, był debiutem Miłosza jako eseisty. Trudno jest określić w kilku słowach charakter tej książki. Autor głównym przedmiotem rozważań czyni ludzki umysł. Na przykładzie biografii czterech polskich pisarzy analizuje różne postawy intelektualistów wobec stalinizmu. Penetruje wnętrze człowieka postawionego wobec konieczności wyboru drogi życiowej. Opisywane wybory nie podlegają jednoznacznej ocenie. Pojecie „zniewolony umysł” potraktować należy jako szeroko rozumianą alegorię, przy jej pomocy została przekazana myśl moralna przypowieści. Trzy pierwsze rozdziały książki ilustrują walkę o tytułowy „Umysł” na trzech jego głównych arenach. Należą do nich: Prawda, Szlachetność i Miłość. Nowa Wiara musi pozyskać jednostkę na wszystkich wymienionych płaszczyznach. Staje się jednak bezradna przed Umysłem, w którym Prawda pokonuje Fałsz, Szlachetność zwycięża nad Nikczemnością, a Miłość jest silniejsza od Nienawiści, bądź odwrotnie. Miłosz dramatyzuje opisy doświadczeń psychicznych. Tak jak to bywa w przypowieści, autor odwołuję się najpierw do „doświadczenia znajomego” odbiorcy, następnie zaś udowadnia mu podobieństwo tego, co znane, z tym, co jest przedstawione w opowieści. Opowiadając o adaptacji intelektualistów do nowych warunków społecznych próbuje ułatwić zrozumienie czytelnikowi istoty wewnętrznej przemiany dokonującej się wbrew naturze człowieka. Nasuwa się tu podobieństwo do „Roku 1984” G. Orwella. Podobnie jak w „Roku 1984” pojawia się „Partia” pisana z dużej litery, zamiast „Policji Myśli” mamy wprawdzie policję bezpieczeństwa, ale za to „On”, kojarzy się z osobą „Wielkiego brata”. W tej książce Miłosz dociera po raz pierwszy do odbiorców nieuprzywilejowanych, otwiera możliwość nawiązania do dawnych dyskusji i rozpoczęcia nowych, przez co daje szansę nawiązania wspólnej dyskusji poprzez „Zniewolony umysł” z każdy mieszkańcem Europy. „ Jeśli dwóch kłóci się, a jeden ma rzetelnych 55 procent racji, to bardzo dobrze i nie ma się co szarpać ...” W 1996 roku wszyscy mogliśmy być świadkami niezwykłego wydarzenia. Nieznana dotąd szerszemu gronu czytelników poetka z Krakowa została uhonorowana Literacką Nagrodą Nobla za całokształt pracy twórczej. Wisława Szymborska ,bo o niej mowa, urodziła się w Korniku w 1923 roku. Jest autorką wielu zbiorów wierszy m.in. „Sto pociech” (1952) , „Wielka liczba” (1976) , „Ludzie na moście” ( 1986) jak również wydanego w roku ubiegłym tomiku poezji „Chwila”. „Jedna z tych ziemskich chwil proszonych, żeby trwały”. Ponadto wyszło kilka wyborów jej wierszy i felietonów, które prezentują ciekawe spojrzenie poetki na świat i literaturę. Spojrzenie nacechowane krytyczną wnikliwością i humorem. Dorobek poetycki Szymborskiej nie jest ilościowo duży, ale stanowi zjawisko niezwykle wysokiej rangi artystycznej. Jeden z tomików poetki nosi tytuł „Pytania zadawane sobie”. Tytułem tym można scharakteryzować prawie całą jej twórczość poetycką. Kunszt pisarki przejawia się w tym, że powagę, a niekiedy i grozę owych filozoficznych dylematów, rozbraja ujęciem dowcipnym i pełnym humoru. Warto zwrócić uwagę, że filozoficzne spojrzenie na człowieka, na fenomen jego istnienia poetka osiąga często poprzez zabieg polegający na stworzeniu pomiędzy sobą, jako myślącym podmiotem, a człowiekiem, jako obiektem swego rozmyślania, ogromnego, fikcyjnego i więc i nieco żartobliwego dystansu. Na dzieje ludzkości patrzy z ponadczasowej perspektywy. Szymborska bardzo często posługuję się ironią. Czym jest ironia? To ten właśnie dystans, który pozwala nam na dane zjawisko patrzeć z boku. Ale posługiwanie się ironią nie wyklucza uczuciowego zaangażowania, poddając je kontroli, zmienia tylko jego charakter. Ironia wyostrza, zmienia tonację wielu utworów, dla współczesnego odbiorcy stanowi niejednokrotnie warunek poczucia solidarności z autorem w sposobie myślenia i odczuwania. Poetka wyraźnie łączy w swojej twórczości zainteresowania filozoficzno – poznawcze na płaszczyźnie bliskiej każdemu kulturalnemu odbiorcy. Wiersze jej są wyrafinowane w formie, a przy tym przejrzyste i zrozumiałe. Są niezmiernie urozmaicone i atrakcyjne głównie dzięki temu, że do opisywanych spraw ma bardzo osobiste podejście, jak pisze: „Jestem kim jestem. Niepojęty przypadek jak każdy przypadek” Moje rozważania zakończyłam cytatem z wiersza „W zatrzęsieniu” Wisławy Szymborskiej, który został umieszczony w tomiku „Chwila”. I to jest właśnie ta chwila, kiedy wchodzimy do Europy z polską kulturą, a w szczególności ze wspaniałą literaturą i poezją. Polscy poeci i pisarze od dawna zaliczani są w poczet sław europejskich i światowych, mimo to ciągle wnoszą do tej kultury nowego, świeżego ducha.