Jakie uniwersalne prawdy o ludzkim życiu głosi Czesław Miłosz w utworze „Zaklęcie” ?
Utwór ten był napisany w czasach demokracji ludowej i Związku Radzieckiego. Są to czasy wielkich zmian i chaosu, gdzie panowało przede wszystkim wolnomyślicielstwo i racjonalizm oświeceniowy. Przełom w rozwoju oświaty i mentalności człowieka nabierały większą wartość. Świadczy to o egalitaryżmie, czyli zasadzie równouprawnienia obywateli. Przykładem tego jest wzrost znaczenia i funkcji kobiety w życiu towarzyskim. Doceniano talent, majątek i doświadczenia życiowe.
„Zaklęcie”, kojarzy nam się z magiczną formułką i czymś nierealnym. Z tytułu wyczytujemy jak bardzo ta epoka wywiera nacisk na rozum człowieka i jego oświatę. Od osiemnastego wieku społeczeństwo nałożyło większy nacisk na humanizm, a nie na rozkosz cielesną. Utwór podkreśla zachwyt nad ludzką naturą, podmiotowość człowieka i poznawania naukowe.
„ Więc piszemy z wielkiej litery Prawda i Sprawiedliwość, a z małej kłamstwo i krzywda”.
Prawda w sęsie zgodność z rzeczywistością, prawdziwość, brak kłamstwa i fałszu. Sprawiedliwość oznacza postępowanie zgodne z normami ludzkimi, bezstronność, obiektywność osądu. Wszystko to łączy ideały wartości, świadomość każdej jednostki i dowartościowanie. Panuje tu libertynizm, czyli skierowanie przeciw katolicko- feudalnemu ideałowi życia, tradycijnej obyczajowości i scholastyce. Zjednoczenie ideałowe myśli na podstawie doświadczeń. Człowiek staje się odpowiedzialny za cały świat. Rozwój sensualizmu prowadzi do powstania w nowoczesnym rozumieniu „psychologia”. Condillac wprowadził nowe znaczenie folozoficzne - tabula rasa. Teoria „czystej kartki” podkreśla to kim będzie człowiek w przyszłości zależy od środowiska w którym się wychował. Topos własniego ogródka głosi o tym, że świat trzeba naprawiać zaczynająć od siebie. Świat się zmienia, a człowiek razem z nim. Człowiek nie ma granic, jest ponadczasowy, uniwersalny.
„Piekna i młoda jest Filo-Sofija”
Podkreślenie miłowania mądrości. Dziedzina podznania ogólnych na temat istoty bytu, żródeł poznania rzeczewistości oraz sensu życia, świata i człowieka. Piękna i młoda , porównanie do stwierdzenia Kanta „Oświecenie, to wyjście człowieka z okresu niemowlęcego”. Uważał że właśnie w oświeceniu następują wielkie zmiany w istocie ludzkiej. Ponieważ właśnie w osiemnastym wieku zmany były widoczne nie tylko na terenie Polski, ale i w całej Europie. „Obywatel Europy”, człowiek który korzysta z doświadczeń wszystkich Europejczyków. Świadczyło to o tym, że człowiek chciał mieć jak najwięcej doznań życiowych poprzez błędy lub suksesy innych. Każdy chciał wiedzieć jak najwięcej co się dzieje w Europie, na terenach nie znanych dla niego samego. Ciekawość rosła w każdym z osobowości. Naukowcy starali się w jak najszybszym czasie douwodnić swoje hipotezy i wprowadzić ję w życie. Również brano pod uwagę podkreślenie związku człowieka z naturą czyli czerpanie inspiracij z antyku.
Świat człowieka jest pełen sprzeczności ale można wszystko naprawić zaczynając od siebie. Świat i człowiek mają wady, ale w rękach swoich mają moc naprawy...
