Czym jest 'Oddzielenie światła od ciemności'? Oddzieleniem dnia od nocy, czy może zła od dobra? Zapewne chodzi o umiejętne przedstawienie 'światła' jako tego, co dobre i czym się charakteryzuje, i 'ciemności' jako zło wszelkiego rodzaju.
Postaram się, w miarę moich możliwości, pokazać czym jest dobro, a czym zło.
Warto też, zadać sobie kilka pytań. Czym jest dobro? Czym jest zło? Czy zło jest zakłóceniem dobra? Czy dobro zła?
Spróbuję teraz odpowiedzieć postawione przeze mnie pytania. Jednak na te pytania nie można odpowiedzieć jednoznacznie i moja odpowiedź, może nie wszystkim się spodobać.
Dobro - w encyklopedii jest napisane, że dobro to: „każda rzecz, która może służyć do zaspokajania ludzkich potrzeb […]”. Nie zgadzam się z tym stwierdzeniem do końca, ponieważ dla jakiejś osoby zaspokojeniem ludzkiej potrzeby może być narkotyk, co zapewne nie jest dobre, a wręcz złe. Do dobra można by zaliczyć kilka cech charakteryzujących człowieka: szczerość, bezinteresowność, miłość, odwagę, wierność, szlachetność, poświęcenie, patriotyzm i honor. Przykładem człowieka, niektórych z wymienionych przeze mnie cech, z literatury może być wiedźmin o imieniu Geralt, z całej serii opowiadań A. Sapkowskiego, który opisuje szereg przygód z nim związanych. Ten wiedźmin trzymał się rygorystycznie kodeksu wiedźmińskiego, który miedzy innymi mówił o tym, że należy być szlachetnym, honorowym, odważnym i poświecać się temu, co się robi. Geralt zapewne był odważny, co nie raz udało mu się dowieść w walkach z przeróżnymi potworami, które spotykał na swojej drodze. Był również szlachetnym, honorowym „człowiekiem” i wszystko, co robił, to robił z poświęceniem. Nigdy się nie poddawał dopóki nie wykonał zadania, które mu zlecono, choćby ceną za to była własna śmierć. Drugim, dobrym przykładem, będzie człowiek, czarodziej, Gandalf z trylogii J.R.R. Tolkiena. Znaczna większość osób oglądała film na podstawie jego opowiadań, więc zapewne każdy wie, kim jest Gandalf i jakim był człowiekiem. Ten czarodziej jest doskonałym przykładem człowieka bezinteresownego, odważnego, szczerego, wiernego, szlachetnego, honorowego. Jako jeden z nielicznych, do końca walczy ze złem, które panuje na świecie i nie poddaje się, i wierzy w to co robi, i robi to całkowicie bezinteresownie - nie oczekuje nic w zamian. Ważne jest również to, że Gandalf kocha wszystko co żyje i broni tego oraz pomaga wszystkim jeśli tylko może. Trzecim przykładem dobrego człowieka, zapewne jest Jezus, który kochał wszystkich ludzi i umarł za nich śmiercią męczeńską. Następnym z przejawów dobra jest bezinteresowna pomoc bliźniemu, jaką właśnie uczynił samarytanin, w jednej z biblijnych przypowieści, bo na pewno nie możemy powiedzieć, że chciał osiągnąć jakieś korzyści dla siebie pomagając rannemu napotkanemu po drodze. Oczywiście, mógł myśleć o przyszłych korzyściach związanych z życiem po śmierci, które mogłyby z tego wyniknąć, jednak nie wydaje mi się, żeby miał aż tak „materialne” podejście do życia.
Zło - z encyklopedii: „to, co jest niezgodne z zasadami moralności, z zasadami współżycia społecznego, co przynosi nieszczęście; przeciwieństwo dobra, ideału moralnego”. Zło można określić przez: zdradę, zabójstwo, kłamstwo, chciwość, zazdrość, brak szacunku, wyniosłość, zemstę i pychę. Jednak czy dziecko wychowywane w patologicznej rodzinie, w której ojciec, sąsiad czy najlepszy kolega, kradną i kłamą aby przeżyć każdy kolejny dzień, będzie wiedziało, że to jest złe? W większośći przypadków nie. Ponieważ dla tego dziecka jest to codzienność i uważa, że tak należy postępować.
Los zmusza nas niejednokrotnie do dokonywania wyborów miedzy dobrem i zlem, moze nieraz majac swiadomosc ze dokonany wybór jest wylacznie zlem, wybieramy zlo mniejsze. Wielokrotnie wybieramy w zyciu miedzy dobrem publicznym, wlasnym prywatnym interesem a poswieceniem sie dla ojczyzny. Aby móc w pelni zrozumiec sens dokonywania slusznego wyboru winnismy zatem nauczyc sie odrózniac dobro od zla. Nie uwolnimy sie od niepewnosci co do slusznosci naszego wyboru, do chwili w której nie poznamy skutku naszego wyboru.
Mozliwosc dokonywania wyborów czyni czlowieka wolnym zdejmujac z niego jarzmo zniewolenia
a koniecznosc jego dokonywania niejednokrotnie rodzi sytuacje tragiczne. „Antygona” Sofoklesa jest typowym przykladem konfliktu w którym istota bylo zetkniecie sie racji obiektywnie slusznych, ale wzajemnie sie wykluczajacych, miedzy którymi nie mozna dokonac racjonalnego wyboru, który nie bylby przyczyna koncowej katastrofy. Antygona lamiac okrutny zakaz króla Kreona, który to zakazywal pogrzebania ciala jej brata Polinika, uznanego za zdrajce, gdyz w walce o tebanski tron sprowadzil do kraju obce wojska. Kierowala sie uczuciem, gdyz jednakowo kochala obu poleglych braci, uczuciami religijnymi, a przede wszystkim wlasnym sumieniem. Jest swiadoma konsekwencji swego czynu, zdajac sobie sprawe ze bedzie nia jej wlasna smierc- skazana na smierc glodowa popelnia samobójstwo.
Moim zdaniem zemsta, jaka by ona nie była, to też okrucieństwo, któremu nie można ulegać. Czy na przykład sposób, w jaki Zeus się zemścił na Prometeusza nie jest jednym z okropniejszych przykładów zła? Ciągły ból wyszarpywanej wątroby, piekące słońce w dzień, przejmujący chłód w nocy. Czy czyn Zeusa zalęgł się ze słabości? Można to tak określić. Musiał on udowodnić swoją siłę i wyższość.
Z moich powyższych wniosków, wydaje mi się ,że czasem trudno oddzielić światło od ciemności. Przecież to co dobre dla jednego człowieka, nie koniecznie może okazać się dobrym dla drugiego.
Mam nadzieję, że choć trochę udało mi się „rzucić światło” na to, czym jest dobro, a czym zło. Przeglądając różne strony internetowe zauważyłem ciekawe stwierdzenie: „Nie ma zła bez dobra, lecz dobro może istnieć samodzielnie”. Całkowicie zgadzam się z tym, że dobro może istnieć bez zła, ale zło bez dobra nie.
prace autoryzowano lub edytowano: 21.05.2003 22:50:57
