W akcie drugim pojawiają się na scenie "osoby dramatu". Autor odróżnia je w didaskaliach od postaci realnych, które określa mianem osób. Wszyscy ci niezwykli goście zostali zaproszeni do weselnej izby przez Rachelę i tak kolejno pojawiają się : a) Panu Młodemu - Hetman (symbol zdrady) b) Dziennikarzowi - Stańczyk (symbol niespokojnego sumienia) c) Poecie - Zawisza Czarny (symbol krytyki dekadencji) d) Marysi - Widmo (symbol niespełnionej miłości, tęsknoty) e) Dziadowi - Jakub Szela (symbol niemożności zbratania inteligencji i chłopstwem) f) Gospodarzowi - Wernyhora (symbol nadziei na odzyskanie niepodległości) Wszystkie osoby dramatu personifikują to "co się komu w duszy gra, co kto w swoich widzi snach". Wyspiański karze osobom realnym prowadzić dialog z osobami dramatu, osobami uosabiającymi najgłębsze i często bardzo skryte problemy. Stańczyk - Dziennikarz (scena 7) Stańczyk był to nadworny błazen trzech ostatnich Jagiellonów, który przeszedł do historii jako człowiek o ogromnej mądrości politycznej znany z ostrego i trafnego dowcipu. Reprodukcja obrazu "Stańczyk" Jana Matejki wisiała nad biurkiem Rudolfa Starzewskiego w redakcji "Czasu". Starzewski redaktor krakowskiego "Czasu" politycznie związany był z tzw. ugrupowaniem Stańczyków, czyli galicyjskim konserwatywnym stronnictwem politycznym. Krakowska Szkoła Historyczna, której Stańczycy byli reprezentantami wysunęła tezę, że przyczyną wszystkich klęsk walk narodowowyzwoleńczych są wady narodowe Polaków (skłonność do anarchii, nieposzanowanie władzy). Stąd punktem wyjścia stała się dla Stańczyków zasada trójlojalności wobec zaborców, a co za tym idzie niechęć do radykalnych zmian, odrzucenie zbrojnego powstania jako drogi do niepodległości, niechęć do ludowo - społecznych ruchów. Atmosfera w Galicji w związku z tym była bardzo niepokojąca. Panowała tu apatia, ogólny marazm, zanikały uczucia patriotyczne i dążenia ku wolnej i niepodległej Polsce. Sumienie Dziennikarza jest bardzo niespokojne, lansuje on bowiem tezy Krakowskiej Szkoły Historycznej, które usypiały naród, tworzyły pustkę ideową i atmosferę niewiary w pomyślność zbrojnego powstania. W rozmowie ze Stańczykiem Dziennikarz przyznaje się do tego, że usypia swoją duszę i duszę całego społeczeństwa. Czyni niejako spowiedź przed Stańczykiem, który nie wierzy w jego skruchę : "Ale znać z Acana mowy, że jest tak przeciętnie zdrowy" Stańczyk wręcza Dziennikarzowi kaduceusz, aby ten "mącił nim narodową kadź", czyli pobudzał naród do działania, budził z bezruchu i apatii. Stańczyk przypomina Dziennikarzowi symboliczne znaczenie Dzwonu Zygmunta, który kiedyś bił na wielkie uroczystości i zwycięstwa, a dziś jedynie dzwoni w czasie pogrzebów. Dziennikarz w rozmowie ze Stańczykiem przyznaje, że bratanie się inteligencji z chłopstwem jest tylko pozorne, wynika z ludomanii i nie przyniesie narodowi żadnych korzyści. Stańczyk wypomina Dziennikarzowi jego winy, życie pozbawione sensu, jego dekadenckie nastroje. Stańczyk za wszelką cenę chce skłonić Dziennikarza do działania, którego powołaniem winno być budzenie narodowych sumień. Jest on ponadto przedstawicielem inteligencji, a ta warstwa społeczna miała największy wpływ na narodową świadomość, na niej ciążyła odpowiedzialność walki o niepodległość. Stańczyk jest więc uosobieniem wyrzutów sumienia Dziennikarza, który zdaje sobie sprawę z własnej niemocy i z tego, że nie spełnia wynikającego z zajmowanego stanowiska zadania. Stańczyk zastanawia się na sensem głoszonych przez niego poglądów, którego jego zdaniem w wyjątkowo ciężkiej sytuacji kraju wyrządzają w społeczeństwie wiele zła. Marysia - Widmo (scena 5) W scenie tej Marysi (Pannie Młodej) ukazuje się Widmo. Jest ono uosobieniem postaci Ludwika de Lavoix, które kiedyś przed laty był narzeczonym Marii, do małżeństwa jednak nie doszło gdyż malarz wyjechał do Paryża i tam zmarł na suchoty. Marysia zaś wyszła za mąż za chłopa. Pojawiające się na weselu Widmo i rozmowa z nim świadczą o tym, że mimo upływu wielu lat ona nigdy nie zapomniała o swej dawnej wielkiej miłości. Pojawienie się Widma jest wyrazem jej pragnień i tęsknot, których bardzo się obawia. Wszystkie te refleksje i wspomnienia wywołane zostały niejako ślubem siostry z inteligentem. Poeta - Zawisza Czarny Tetmajer w 1900 roku napisał dramat "Zawisza Czarny", nie jest to jednak najważniejsza przyczyna ukazania się Rycerza Poecie. Tetmajer był zwolennikiem dekadentyzmu, jego poezja świadczyła o twórczej niemocy i pesymistycznych nastrojach. Rycerz krytykuje w poezji Poety kruczy i złowieszczy ton. Zawisza Czarny jako słynny rycerz średniowieczny jest uosobieniem mocy i hartu ducha, ogólnie pojętej siły. Oskarża on poetę dekadenta i krytykuje poezję, która usypia naród i nie służy narodowi znajdującemu się w niewoli. Rycerz nawołuje Poetę do konkretnego działania : "Na koń, zbudź się, ty żak Ty lecieć masz jak ptak" Chce udzielić on Poecie swej mocy, przypomina mu o czynach wielkich mężów, którzy zginęli za sprawę narodową. Rycerz jest sumieniem Poety, który ogarnięty dekadenckim nastrojem w głębi duszy czuje wyrzuty sumienia, że nie spełnia roli, którą powinien spełniać poeta tzn. podtrzymywać nadzieję w narodzie zniewolonym przez zaborców i wskazywać drogi wyjścia trudnej politycznej sytuacji, zachęcać do walki. Pan Młody - Hetman Panu Młodemu ukazuje się hetman Feliks Ksawery Branicki. Rydel zafascynowany wsią, pozorną barwnością jej mieszkańców żeni się z prostą, wiejską dziewczyną. Branicki był magnatem, który dla korzyści materialnych (dukaty) zaprzedał Polskę w niewolę Rosji (był jednym z targowiczan), za zdradę cierpi on straszliwe męki. Hetman jest symbolem zdrady, pojawienie się jego Panu Młodemu symbolizuje również zdradę, której dopuściła się Rydel. Hetman zdradził kraj, Rydel zaś sprzeniewierzył się warstwie społecznej, z której się wywodził "czepiając się chamskiej dziewki". Dziad - Jakub Szela Dziadowi - wiejskiemu włóczędze biorącemu udział w weselu ukazuje się Jakub Szela (przywódca rabacji chłopskiej z 1846 roku). Dziad wyrażał opinię, że zbratanie się inteligencji z chłopstwem nie jest możliwe gdyż nie sposób zapomnieć o krwawych wydarzeniach sprzed lat. Upiór potwierdza tę myśl gdyż nie może zmyć ze swego czoła i rąk śladów krwi. Nawołuje jednak do starań o zapomnienie krwawej przeszłości. Szela jest upostaciowaniem poglądów Dziada na temat możliwości sojuszu inteligencko - chłopskiego. Gospodarz - Wernyhora Gospodarzowi ukazuje się Wernyhora, lirnik ukraiński z II poł. XVIII w., który słynął z daru przepowiadania przyszłości. Pojawia się Gospodarzowi, który pełni rolę łącznika między inteligencją i chłopstwem. Daje on Gospodarzowi następujące polecenia : a) rozesłanie wici do wszystkich trzech zaborów b) zgromadzenia ludu przed kościołem i oczekiwania na jego przyjazd z archaniołami. Wręcza on Gospodarzowi złoty róg, którego dźwięk ma poderwać naród do walki. Postać Wernyhory nie jest tak jasnym jak inne postacie odzwierciedleniem podświadomych myśli i pragnień bohatera. Można ją interpretować jako chęć działania gospodarza i jego poczucia odpowiedzialności, które okazuje się znikome. W Gospodarzu zwycięża wygodnictwo a świadomość wagi powierzonego zadania jest bardzo słaba (czego dowodem jest wręczenie złotego rogu Jaśkowi i zgubienie go przez niego).