MATURA 2023

Na czym polega dehumanizacja człowieka? Omów zagadnienie na podstawie opowiadania Ludzie, którzy szli Tadeusza Borowskiego.



Dehumanizacja człowieka to proces, w którym jednostka jest pozbawiana cech, które określają ją jako ludzką istotę. W opowiadaniu Tadeusza Borowskiego „Ludzie, którzy szli” dehumanizacja człowieka odgrywa kluczową rolę w obrazie obozowej rzeczywistości.
Już na samym początku opowiadania autor ukazuje, jak nazistowskie władze obozu dehumanizują więźniów, zamieniając ich w bezkształtne masy, pozbawione indywidualności. Słowa „wszyscy jak jeden” i „czerwony pas” symbolizują brak odrębności i jednostkowości ludzkich istot, które stają się tylko częścią machiny obozowej. Kolejne opisy, takie jak wymazywanie twarzy, golenie głowy i wyrywanie zębów, pokazują, jak systematyczne i brutalne były próby pozbawienia więźniów ich ludzkiej godności.
Autor pokazuje, jak dehumanizacja prowadzi do zaniku moralności i etykiety. W obozie nie ma miejsca na empatię czy wzajemną pomoc, gdyż jednostki stają się wyłącznie przedmiotami do eksploatacji i wykorzystywania. Wszystko, co pozostaje, to walka o przetrwanie i ochrona własnego interesu.
Oprócz dehumanizacji wewnętrznej, więźniowie stają się również obiektami eksploatacji przez nazistów, którzy traktują ich jak przedmioty. W obozie nie ma miejsca na humanitarne traktowanie więźniów, którzy są wykorzystywani w pracy, a ich życie jest skracane poprzez systematyczną eksploatację.
W opowiadaniu Borowski ukazuje, że dehumanizacja jest skutkiem totalitarnych systemów politycznych, w których jednostki tracą swoją ludzką tożsamość i stają się jedynie elementem maszyny. W takim systemie nie ma miejsca na etykę czy empatię, a jednostki są wykorzystywane w sposób brutalny i bezwzględny.
Wnioskując, dehumanizacja człowieka polega na pozbawianiu go cech, które określają go jako istotę ludzką. W opowiadaniu Tadeusza Borowskiego „Ludzie, którzy szli” dehumanizacja odgrywa kluczową rolę w obrazie obozowej rzeczywistości, pokazując jak brutalne i bezlitosne mogą być systemy totalitarne wobec jednostek, które stają się tylko przedmiotami eksploatacji.
Podsumowując, na podstawie opowiadania Tadeusza Borowskiego „Ludzie, którzy szli” można stwierdzić, że dehumanizacja człowieka to proces pozbawienia jednostki jej ludzkiej godności, niwelowania indywidualności i redukowania jej do roli bezmyślnej maszyny lub zwierzęcia. W obozie koncentracyjnym dehumanizacja była narzędziem stosowanym przez nazistów w celu uzyskania pełnej kontroli nad więźniami i ich całkowitej eksploatacji. Więźniowie traktowani byli jak obiekty, którymi można manipulować, torturować i zabijać bez żadnych skrupułów, a ich życie i dobro nie miało żadnej wartości.
W opowiadaniu Borowskiego dehumanizacja jest widoczna w postaci licznych przemocowych aktów ze strony esesmanów i kapo oraz w reakcjach więźniów na trudne warunki panujące w obozie. Ludzie pozbawieni godności zmuszeni byli do rywalizacji między sobą w walce o przetrwanie, co jeszcze bardziej zwiększało bezwzględność i brak solidarności. Dehumanizacja była również obecna w języku obozowym, który redukował ludzi do numerów i pozbawiał ich imion, a także w sposób, w jaki byli traktowani przez nazistów podczas selekcji do komór gazowych.
Warto zauważyć, że dehumanizacja to proces, który można zauważyć nie tylko w kontekście obozów koncentracyjnych, ale również w innych sytuacjach, takich jak wojny czy totalitarne reżimy. Podobne mechanizmy pozbawiania jednostki godności i indywidualności można zauważyć również w dzisiejszym świecie, na przykład w przypadku wykluczania społecznego, dyskryminacji czy prześladowań politycznych.
W opowiadaniu Borowskiego „Ludzie, którzy szli” dehumanizacja jest ukazana jako jeden z największych dramatów ludzkości, który wynika z braku szacunku dla innych ludzi i ich godności. To przestępstwo przeciwko ludzkości powinno stać się przedmiotem refleksji i działań zmierzających do zapobiegania podobnym zjawiskom w przyszłości.