"Przeżytym" (Kazimierz Przerwa-Tetmajer) - przedstawia kryzys filozofii pozytywizmu i swoją niewiarę w program i światopogląd, który się nie sprawdził - wiara w rozumowe poznawanie świata jest niesłuszna, poglądy, że myśl ludzka jest potęgą oraz że rozwój świata prowadzi do dobra, są mylne. Poeta uważa, że to pokolenie nie ma przyszłości, nie ma dla niego miejsca w społeczeństwie. Brak jest w nich wiary, siły, aby podnieść się z upadku - mogą żyć jedynie wspomnieniami, nie mając nadziei na przyszłość. Jedyną ich wartością jest miłość, więc będą trwać na swoich posterunkach. Jeśli jednak, mimo wszystko, będą wierzyć w jakieś ideały, to może przyszłość będzie lepsza niż się spodziewają (postawa aktywna). "Kowal" (Leopold Staff) - sonet napisany pod wpływem Nietsche'go - różni się od innych wierszy tamtego okresu, ponieważ jest apoteozą czynu i tęsknotą do tego, głosi hasło doskonalenia wewnętrznego. Ta postawa jest wystąpieniem przeciwko dekadentyzmowi - idea pracy nad własną osobowością, charakterem i siłą. Świat, który powstanie dzięki pracy kowala, będzie uporządkowany i pełen ładu. Jeżeli praca mu się nie uda, powinien zginąć. Słabi nie powinni istnieć (mówi tu o sobie), w jego sercu nie ma miejsca na słabość. Próbuje i musi pokonać charakterystyczne postawy epoki, przeraża go to, że jest słaby, chce być potężny, doskonały wewnętrznie, nie akceptuje swojej słabości. Występuje nadczłowieczeństwo psychiczne (u Nietsche'go - fizyczne), odrzuca wszystko, co nie jest związane z zasadą chrześcijańską. Nie zgadza się, że świat istnieje poza dobrem i złem. Nie gardzi litością i altruizmem, nie występuje przeciwko moralności i nie tworzy nowej. Nadczłowieka mają stworzyć wysiłek i praca,czyli najlepsze wartości etyczne. Kowal - symbol siły i potęgi jednostki.