Historia

Integracja Europejska 1981-1995



W obliczu nowych wyzwań Na początku lat osiemdziesiątych państwa Wspólnot Europejskich przeżywały recesję gospodarczą, spowodowaną m.in. przez ogólnoświatowy spadek koniunktury. Prowadziło to do wzmocnienia działań protekcjonistycznych i utrudniało realizację integracji. Szczególnie newralgiczną dziedziną działalności podobnie jak w latach sześćdziesiątych była wspólna polityka rolna. Do rangi problemu urosła również redystrybucja środków finansowych ze wspólnego budżetu Brukseli. Nowym zjawiskiem, niezwykle trudnym do przezwyciężenia, stało się ponadto wysokie bezrobocie. Kryzys nadprodukcji w rolnictwie zmuszał EWG do wykupywania produktów rolnych po cenach interwencyjnych. Koszty produkcji rolnej wyższe od światowych powodowały wzrost wydatków na dofinansowanie eksportu artykułów rolnych poza Wspólnotę. Prowadziło to do stałego podnoszenia udziału rolnictwa w budżecie Wspólnot i ograniczało wydatki na inne cele, zwłaszcza na politykę regionalną i społeczną. Na początku lat osiemdziesiątych Wspólnoty Europejskie przeznaczały na dofinansowanie wspólnej polityki rolnej o około 15% środków budżetowych mniej aniżeli w latach sześćdziesiątych. Jednak udział wydatków na ten cel w budżecie Wspólnot był nadal największy i wynosił około 75% jego wartości. Wykupywanie produktów rolnych pochłaniało przy tym aż 95% wydatków, a tylko 5% przeznaczano na modernizację rolnictwa. Prowadziło to coraz częściej do deficytu budżetowego Wspólnot Europejskich, najbardziej dokuczliwego w latach 1984-1985. l stycznia 1986 r. postanowiono podnieść z 1% do 1,4% obowiązkowe wpłaty z tytułu podatku od wartości dodanej pobieranego w państwach członkowskich. Decyzja ta przywróciła równowagę budżetową tylko doraˇnie. Dotychczasowa wspólna polityka rolna wymagała bowiem gruntownej zmiany. Sprzeciwiała się jej Francja wykorzystując zasadę jednomyślnego podejmowania decyzji przez Radę Ministrów, ponieważ ze wspólnej polityki rolnej czerpała dotąd największe korzyści. Redystrybucja wkładów finansowych z budżetu Wspólnot Europejskich była przyczyną wieloletnich kontrowersji między Wielką Brytanią a pozostałymi państwami członkowskimi, gdyż Londyn odprowadzał do Brukseli o wiele więcej środków finansowych, niż otrzymywał z powrotem. Ponieważ utrudniało to w znacznej mierze osiągnięcie konsensu w sprawach budżetowych, pozostałe państwa członkowskie godziły się w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych na zmniejszanie wpłat brytyjskich do wspólnej kasy w Brukseli. Dopiero zmiana postanowień traktatów rzymskich z 1957 r., wprowadzona na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego, podpisanego przez 12 państw członkowskich w dniach 17 i 28 lutego 1986 r. umożliwiła reformę wspólnego systemu finansowego i złagodziła dotychczasowe spory.