Literatura opisująca metamorfozę człowieka była wyrazem buntu – protestem przeciwko kultowi rozumu. W utworach romantycznych znajdują miejsce fikcja i irracjonalizm. Górę biorą uczucia, ludowe zabobonne obyczaje, a nie trzeźwa i rozsądna ocena sytuacji. Nie dziwi więc, że bohater romantyczny to indywidualista, uczuciowy marzyciel postrzegający świat przez pryzmat swej fantazji i poezji. W jego życiu wielką rolę odgrywa miłość. Jeśli miłość to - wielka i namiętna. Przeważnie jednak nieodwzajemniona, nieszczęśliwa, czysto platoniczna, która prowadzi do coraz większego wyobcowania, obłędu i niejednokrotnie samobójczej śmierci. Już w baroku Makbet tytułowy bohater tragedii Williama Szekspira przechodzi metamorfozę. Jest on szkockim generałem, wiernym sługą, dzielnym człowiekiem, a jednak z prawego rycerza przeistoczył się – pod wpływem żony – w mordercę, tyrana, bestię. Makbet początkowo lekceważący przepowiednię czarownic, zostaje panem Kawdoru i Glamis, co skłania go do uwierzenia słowom „sióstr losem rządzących”. Zaczyna rozważać możliwość objęcia tronu Szkocji, możliwość zamordowania Dunkana. Gdy żona zarzuca mu, że jest człowiekiem słabym i tchórzem, Makbet pozwala ambicji zwyciężyć nad rozsądkiem i zabija Dunkana. Od tego momentu dokonuje się w nim przemiana. Odkrywa, że potrafi zabijać i że może w ten sposób zdobyć władzę. Mimo chwili wahania dąży do celu po trupach. Likwiduje wszystkich, którzy mogą mu w jakiś sposób zagrozić. Gdy Malkolm przybywają, by uwolnić kraj spod niewoli tyrana, Makbet przerażony widzi żołnierzy niosących gałęzie – widzi „las” idący ku niemu. Wie, że to koniec i wychodzi poza mury zamku i ginie w walce z rąk Makduffa. Ciekawym bohaterem reprezentującym przemianę wewnętrzną romantyzmu jest Jacek Soplica. Jeden z głównych bohaterów epopei narodowej A. Mickiewicza „Pana Tadeusza”. Jacek Soplica to niemajętny szlachcic, posiadający wpływy i uznanie wśród okolicznej szlachty. Doskonały strzelec i doskonały kompan. Przemiana nie zachodzi u niego pod wpływem nieszczęśliwej miłości. Nie dochodzi do tego również gdy ojciec wybranki odmawia ręki córki i pokazuje swą nieszczerość w stosunku do Soplicy. Przeistoczenie następuje, gdy Jacek w trakcie szturmu Moskali na zamek Horeszki, kierowany impulsem - zabija ojca swej miłości. Po tym czynie zostaje ogłoszony mordercą i zdrajcą. Bohater opuszcza kraj. Właśnie to zdarzenie odgrywa przełom w życiu Soplicy. Po wyjeździe z ojczyzny walczy odważnie nie licząc się ze śmiercią dla Polski na różnych frontach. Dokonana zbrodnia ciąży mu na duszy. Postanawia wstąpić do klasztoru. Przywdziewa mnisi habit, a na znak niegodziwości dotychczasowego życia, przyjmuje nazwisko Robak. Już jako Ksiądz Robak Soplica jest całkowicie zmieniony. Z dumnego szlachcica, zostaje cichym i spokojnym, nie zwracającym na siebie uwagi patriotą. Prowadzi działalność konspiracyjną. Jest łącznikiem Królestwa Warszawskiego z Litwą - gdzie szykują się do powstania. Współpracuje z polską szlachtą zbierając fundusze na wojsko polskie tworzone poza granicami kraju. Wszystko to robi tylko w jednym celu. Nie dla sławy i uznania, lecz aby odkupić dawne grzechy – pychę i bezduszność. Na łożu śmierci wyznaje prawdę o sobie, oczekując przebaczenia. Dowiadując się, iż Horeszko wybaczył mu oraz uzyskując przebaczenie od Gerwazego, umiera z czystym sumieniem. Grzechy młodości, miłość do kobiety, metamorfoza postaci i patriotyzm to cechy Andrzeja Kmicica bohatera „Potopu” H. Sienkiewicza z czasów pozytywizmu. Jego znamienną cechą jest rzywiołoość charakteru i osobowości. Miał naturę awanturnika, a gorąca krew zawsze w nim wrzała. Zawsze wszczynał kłótnie, nie stronił „od bitki ni od wypitki”, przez co psuł swą opinię. Jego lekkomyślne czyny dopełnił fakt zbezczeszczenia portretów przodków swej ukochanej Oleńki i podpalenie Wołomontowicz. Zakochany Kmicic zostaje odepchnięty przez dumną pannę, która odmawia swego uczucia dla „hulaki i zdrajcy”. Andrzej decyduje się na porwanie narzeczonej. Chcąc odkupić swoje winy, udaje się do księcia Radziwiłła. Manipulowany przez niego dopuszcza się zdrady ojczyzny. Wtedy następuje w nim przełom. Zmienia swoje nazwisko na Babinicz, gdyż Kmicic kojarzy się ze zdrajcą i postanawia anonimowo służyć pogrążonej w wojnie ojczyźnie. Nie jest jednak cichy i pokorny, przeciwnie, nazwisko Babinicz pada bardzo często i jest postrachem dla zdrajców oraz wroga. Kmicic dokonuje wielu bohaterskich czynów, przez co zyskuje serce ukochanej Olenki. W nagrodę za bohaterskie czyny król Jan Kazimierz mianuje go starostą. Uważam, że należy podziwiać Andrzeja Kmicica za wewnętrzną siłę, która doprowadziła do zrehabilitowania. Bohater ten zasługuje na uwagę. Andrzeja Kmicica można porównać z mickiewiczowskim Jackiem Splicą. Na przykładzie tych trzech bohaterów widzimy, że przemianie wewnętrznej towarzyszy działanie. Jednak tak jak róznorodna jest literatura, tak różni są jej bohaterowie i ich przemiany. Uważam, że wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu do nich podobni. W naszym zyciu przychodzą też takie chwile, kiedy musimy podjąć jakieś decyzje mające wpływ na nasze dalsze życie i jest to w jakimś stopniu metamorfoza.