OCEANY:-Atlantycki/91mln.km.-Indyjski/76mln km.Spokojny/179mln km.Arktyczny/15mlnkm MORZA:Bałtyckie/wewnątrzkontynentalne-Śródziemne/międzykontynentalne-Beringa/przybrzeżne-Arabskie/otwarte-Koralowe/międzywyspoweCelebes/międzywyspowe Szelf najniższa, płaska część kontynentu zalana przez morze; jest przedłużeniem równiny nadbrzeżnej. skok kontynentalny-gwałtowny wzrost głebokości .podwodne kanonimy powstaly przez żłobienie skoku kont.przez osady niesione rzekami. baseny oceaniczne-głębie oceaniczne Grzbiety oceaniczne-odzielone od basenów. gujot-góra wulkaniczna na pow.dna morskiego o kształcie ściętego stożka niegdyż wystajaca jako wyspa nad pow.wody. Rowy oceaniczne-najniżej poł.obszary ziemi. Rów Mariński-11022m Prądy morskie-ogromne ilości wody rózniące się tem.od wody przez która płyną .ciepłe-tem.wyż.od tem.otaczającej ją wody(od równika) .-zimny-chłodniejszeod te.otacz.ją wody(w kierunku równika). Wir-na półkuli pół.zgodny z wskazówkami zegara.Poł.-odwrotnie. Fale morskie-wywoł.podmorskimi wybuchmi wulkanów naz.tsunnami. Przyplyw i odpłlywW danym miejscu przypływ obserwowany jest dwa razy w ciągu doby: gdy Księżyc jest najwyżej na niebie (tj. gdy odległość od danego punktu do Księżyca jest najmniejsza), oraz po 12 godz. (tj., gdy odległość ta jest największa). Odpływy występują pomiędzy przypływami, również w cyklu półdobowym. TYPY WYBRZEŻY -wyrównane-plaża szeroka i płaska ok.Łeby, klif-fale podmywaja wysoki brzeg ok.Gdańskai Kołobrzegu. Mierzejowe-wiatr tworzy mierzeje które zamykają część wody pows t.jez.przybrzeżne. Lagunowe-charakteryzujący się obecnością wzdłuż jego linii licznych lagun. Występuje m.in. na wybrzeżach Zatoki Meksykańskiej. Fiordowepolodowcowe. GÓRSKI:Dalmatyckie-wys.równ.do lądu.Riasowe-prostopadle. Źródło-naturalny wypływ wody podziem.na pow.ziemi. Warstwa wodonośna-woda pod powierzchnią ziemi występuje w niektórych warstwach skanych. wody zaskorne-ma podobną tem.do otoczeniai wys.pod litosferą. wody gruntowe- używane w gospodarstwach. wody głębinowe-wys.głębokoodzielone od w.grun.nieprzepu.warstwą.Długo krąży w skałach. wody mineral.-stosowane w leczni.(szczawy i solanki) Zjawiska krasowe występujące na obszarach zbudowanych ze skał rozpuszczalnych, głównie z wapieni, a także z dolomitów, gipsu, kredy i soli. proces polegający na rozpuszczaniu i wymywaniu skał węglanowych przez wody zawierające dwutlenek węgla, poszerzaniu szczelin i spękań w skale oraz wytrącaniu węglanów wapnia (aragonitu i kalcytu) i osadzaniu ich na powierzchni skały w postaci nacieków. Rzeki-natural.cieki płyn.od źrodla do ujścia. dopływy-koń.swój bieg w innej rzece. rz.epizodyczna(okresowa)ginie wpiskach pustyni. ujście w jeziorach-rzeki obsz.bezodpł. Delta-rzeka przed ujś.rozg.się. Ujście lejkowate-port dalekow lądzie. Mady rzeczne-urodzajne gleby. Dorzecze-obszarjaki zajmuje dana rzeka ze swoimi dopł. Bieg rzeki-od źr.do uj.bieg górny-w górach.Środkowy b.rz.-liczne zakola –meandry-z erozją boczną cieków, stanowiący wzniesienie położone pomiędzy dwoma głębokimi zakolami (meandrami) rzeki, tak że prawie w całości jest ono otoczone przez dolinę rzeczną..Erozja-żlobienie pow.ziemi przez rzeki. Erozja denna-poglębiają dno. Erozja boczna-rzeka której skutkiem jest poszerzanie dna doliny rzecznej. Zlewisko-zbiornik wody (morze,ocean)do którego rzeki odprowadzają swoje wody. JEZIORA:Sztuczne-budowane-zbiorniki retencyjne,-zbiorniki wody pitnej-wykorz.do produk.energii elektrycznej. Jeziora polodwcowe-a)morenowe b)rynnowe c)oczka D)górskie(cyrkowe) Jeziora Tektoniczne-powstałly w wyniku trzęsienia ziemi-rowy tekt.najgłę.jez.świata J.Bajkał. Jez.Wulkaniczne-wypelniaja kratery wygasłych wulkanow .Jez.Przybrzeżne-zamknięcie się mierzi.j.Łebsko Jez.Reliktowe-fragmenty dawnych mórz. Lodowiec, pozostająca w ciągłym, powolnym ruchu masa lodu, powstająca na powierzchni Ziemi w wyniku nagromadzenia dużej ilości śniegu i przeobrażania go w lód, na skutek ciśnienia nadległych wastw.Lodowce powstają powyżej granicy wiecznego śniegu i wolno zsuwają się z obszarów swojego powstawania w dół. Poniżej linii wiecznego śniegu stopniowo zanikają na skutek topnienia (ablacji)Lodowce są jednym z głównych czynników przeobrażania powierzchni Ziemi. Lodowce dzielimy na lodowce górskie i kontynentalne (lądolód).23 Lądolód, lodowiec kontynentalny, rozległa, jednolita pokrywa lodowa, zajmująca cały kontynent bądź znaczącą jego część, również wielką wyspę. Lądolód porusza się od największego wzniesienia we wszystkich kierunkach. Zanieczyszczenia naturalne-organiczne resztki przedostaja się do zbiorników wodnych,wplywaja na zmianę składu chemicznego i fizycznego wody.Gdy szczątków jest niewiele woda potrafi unieszkodliwić takie zanieczyszcenia.Dobre napowietrzenie i ruch wody w rzekach stanowi naturalne filtrowanie. Zanieczyszczeń powstałych przez czlowieka są to:-nagromadzenie odpadów i związków chemicznych.Przez to woda nie potrafi dalej plynąć.-zanieczyszczenia przedostaja się do wody ze wszystkich stref ziemi(atmosfery,litosfery,biosfery,gleb)-z powietrza do wody przed.się w 2 spos:1)do zbiorników wodnych opadaja pyly i gazy.2)-padajacy deszcz zbiera z powietrza zaniecz.i przemosi ja do wod.-opady śniegu zebrawszy przez powietrze „brudy”jest przez całlą zimę i stwarzają się zwiąski chem. Oczyszczenia mechniczne-ścieki z domów oczyszczają filtry i osadniki i kraty.Oczyszczlnie chemiczne –w procesie produkcji skł.chem.wody uległ zmianie.Ścieki zawierają trujące elementy(pierwiastki i inne)unieszkodliwiaja je środki neutralizające.Oczyszczlanie biologiczna-stosuje się do odpadów organicznych.Naturalną oczyszczalnią biol.jest każdy zbiornikwodny.Wykorzystywane są mikroorganizmy:bakterie,pierwotniaki,grzyby i rozklladajace materię org.na substację nieorg.Dwutlenek węgla,wode azoty i fosforany