MATURA 2023

Znaczenie tytułu i jego rola w odczytaniu sensu utworu. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania Górą „Edek” Marka Nowakowskiego.



Tytuł utworu literackiego to jeden z najważniejszych elementów, który odgrywa istotną rolę w procesie odczytywania i zrozumienia treści utworu. Tytuł często stanowi pierwszy kontakt czytelnika z tekstem i wzbudza jego zainteresowanie, a jednocześnie może stanowić klucz do zrozumienia sensu dzieła. W kontekście opowiadania "Górą 'Edek'" Marka Nowakowskiego, tytuł pełni istotną rolę w interpretacji utworu.
Tytuł "Górą 'Edek'" wprowadza czytelnika w specyficzny nastrój, sugerując, że będzie to opowieść o zwycięstwie bohatera, którego imię pojawia się w tytule, nad jakimś przeciwnikiem lub przeszkodą. Jednak już od pierwszych zdań opowiadania okazuje się, że rzeczywistość jest zupełnie inna. Główny bohater Edek jest prostym robotnikiem, który z powodu złamania nogi zostaje zmuszony do spędzenia dnia na strychu, z którego prowadzi obserwacje na ulicy. Z perspektywy Edka, codzienne życie i ludzkie zachowania stają się groteskowe i absurdalne.
Tytuł "Górą 'Edek'" nabiera zatem ironicznej wymowy, a przesłanie opowiadania staje się bardziej złożone. Zamiast epickiej historii o zwycięstwie bohatera, czytelnik otrzymuje refleksyjną opowieść o ludzkim życiu, jego ulotności i absurdalności. Tytuł, który sugeruje pewne znaczenie, okazuje się być tylko punktem wyjścia do bardziej złożonej interpretacji treści utworu.
Warto zauważyć, że tytuł "Górą 'Edek'" nie jest jedynym elementem, który wpływa na odczytanie sensu opowiadania. Kontekst historyczny, w którym powstało, czyli lata 80. XX wieku w Polsce, również wpłynął na jego wymowę. Autor przedstawia w nim ludzi, którzy są uwięzieni w rutynie życia i nie mają możliwości wprowadzenia jakichkolwiek zmian. W warunkach PRL-u, w którym funkcjonowała cenzura i ograniczona była wolność słowa i myśli, opowieść Nowakowskiego nabierała szczególnego znaczenia i stawała się krytyką systemu.
Podsumowując, tytuł utworu literackiego odgrywa istotną rolę w procesie odczytywania treści dzieła. W przypadku opowiadania "Górą 'Edek'" Marka Nowakowskiego, tytuł nabiera ironicznej wymowy i wprowadza czytelnika w błąd, sugerując inną treść niż ta, która rzeczywiście zostanie przedstawiona. 
Podsumowując, tytuł opowiadania "Górą Edek" Marka Nowakowskiego stanowi klucz do zrozumienia sensu całego utworu. Tytuł ten ukazuje, jak ważną rolę odgrywa w opowiadaniu postać Edka, który swoim optymizmem i determinacją staje się motywującym przykładem dla pozostałych bohaterów. Wspomniany tytuł nawiązuje do jednej z kwestii, jakie poruszane są w utworze, czyli do pojęcia zwycięstwa, które może przyjść nawet z najmniejszych rzeczy, jak w tym przypadku - z wygrania wyścigu na sankach.
W kontekście historycznym opowiadanie to powstało w czasach PRL-u, kiedy Polska była krajem zdominowanym przez komunistyczną władzę. Często zdarzało się, że w oficjalnych mediach ukazywano tylko takie wydarzenia, które były pozytywne dla rządu, a fakty, które kłóciły się z propagandą, były celowo przemilczane lub fałszowane. W takim kontekście opowiadanie Nowakowskiego, które przedstawia prostych ludzi, którzy wbrew przeciwnościom starają się odnaleźć radość życia, staje się pewnym przeciwwagą dla propagandy władzy.
Warto zauważyć, że tytuł "Górą Edek" może mieć również drugie znaczenie, gdyż może oznaczać pozytywne nastawienie do życia oraz wiary w to, że nawet najtrudniejsze sytuacje można pokonać. W ten sposób tytuł stał się swoistym motto dla całego opowiadania i stał się ważnym elementem, który pomaga zrozumieć przesłanie utworu.