Geografia

Omów zjawiska krasowe.



 

Zjawiska krasowe to proces rozpuszczania skał przez wodę zawierającą dwutlenek węgla. Dotyczy to skał węglanowych: wapieni, dolomitów, gipsów, soli. Są to skały węglanowe głównie gipsowe.

W masywach poddanych procesom kresowania wyróżnia się formy powierzchniowe i podziemne. W wyniku rozpuszczania działalności wód powierzchniowych powstają:

• żłobki i żeberka krasowe są to żeberka pooddzielane od siebie bruzdami powstałymi na skutek rozpuszczania przez wody opadowe o głębokości nawet do 2 metrów. Woda rozpuszcza skały wapienne i powstają bruzdy.

• ospa krasowa - drobne zagłębienie o głębokości kilku milimetrów

Formami krasu podziemnego są:

• leje krasowe - zagłębienia o różnej średnicy powstające w skutek rozpuszczania skał przez wodę wpadającą do szczelin

• uwały - zagłębienia powstałe z połączenia kilku lejów krasowych

• polja - zagłębienia o powierzchni nawet do 600 km2, powstałe z połączenia wielu uwał i lejów krasowych. Do tej formy zaliczamy również wznoszące się ponad polje ostańce, takie jak humy. Ponadto na obszarach krasowych powstają doliny krasowe, którymi wody płyną okresowo lub stale, a następnie giną w szczelinach nazywanych ponorami.

• jaskinie będące podziemnymi próżniami utworzonymi pod wpływem rozpuszczania skał

• ponory - szczeliny, którymi woda wpływa

• kominy są to szczeliny poszerzone przez wpływające wody, ich szerokość wzrasta wraz z głębokością rozmywania szczelin pionowych

• wywierzyska - źródła krasowe, z których woda z obszaru krasowego wypływa pod ciśnieniem na powierzchnię

• stalaktyty są to nacieki rosnące w dół, powstałe z wylotu szczelin

* stalagmity - nacieki rosnące do góry z węglany wapnia, powstają z kropel wody spadających ze stalaktytów

* stalagnaty (kolumny) - formy powstałe z połączenia stalaktytów i stalagmitów

* leje zapadliskowe powstałe na skutek zawalenia się jaskiń.

• mogoty są to formy wznoszące się ponad powierzchnię zjawiska krasowego

• wąwozy lessowe

Intensywność krasu zależy od zawartości dwutlenku węgla, temperatury, ilości wody.

Zjawisko to zachodzi w skałach łatwo rozpuszczalnych, nieprzepuszczalnych, bardzo często spękanych.

Obszarami znanymi z rzeźby krasowej są tereny Moraw, Słowacji, wschodnich Alp, Masywu Centralnego, Chin, Indii, Kuby, Brazylii, Wenezueli, wschodniej Australii i w Kordylierach W Polsce zjawiska krasowe najliczniej występują na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej (Grota Łokietka), w Tatrach (Jaskinia Zimna), Górach Świętokrzyskich (Jaskinia Raj) i Sudetach.