Formy powstałe przed czołem lądolodu.
- moreny czołowe - ciągi pagórków i wzgórz o wysokości do kilkudziesięciu metrów, które powstały wzdłuż czoła lądolodu w czasie jego dłuższego postoju. Tworzyły się one najczęściej w wyniku intensywnej akumulacji glin zwałowych oraz głazów, żwirów i piasków bezpośrednio przy krawędzi lądolodu; moreny czołowe akumulacyjne.
- stożki sandrowe - wielkie, bardzo płaskie stożki piaszczysto-żwirowe, osadzone przez wody pochodzące z topnienia lądolodu. Powstawały u wylotu bram lodowcowych, które w miarę oddalania się od czoła lądolodu zrastały się ze sobą, tworząc rozległe i płaskie równiny sandrowe.
- pradoliny - szerokie doliny o płaskim dnie i równoleżnikowym przebiegu związane z okresami dłuższych postoju lądolodu, wyżłobione płynące ku zachodowi szerokie rzeki, powstałe z połączenia wód roztopowych spływających z północy z wodami rzek płynących z południa.
- drumliny - pagórki o owalnym kształcie zbudowane z materiału morenowego, o bardziej stromych stokach od strony, w którą poruszał się lądolód, uformowane przez nacisk na ten materiał masy lądolodu
- zagłębia wytopiskowe (wytopiska) - powstały w wyniku wytopienia się zagrzebanych w osadach lodowcowych brył lodowych.
Formy powstałe przez działalność lodowców górskich
-U-kształtne doliny - doliny, które swoim przekrojem przypominają literę U, są dość głębokie i strome.
- kocioł lodowcowy (cyrk lodowcowy, kar) - półkuliste lub wydłużone obniżenie otoczone z trzech stron stromymi ścianami skalnymi, opadające ku dolinie lodowcowej progiem skalnym. Powstaje w obszarze pola firnowego w wyniku erozji lodowcowej.
- wały moren bocznych - wały usypane z ostrokrawędzistych okruchów skalnych po obydwu stronach jeziora lodowcowego
- terasy rzeczne - płaskie stopnie w dolinie rzecznej, ciągnące się wzdłuż doliny na znacznej przestrzeni, powstają w wyniku erozji rzecznej, są fragmentami dawnego rozciętego przez rzekę dna doliny (np. wskutek obniżenia się jej podstawy erozyjnej). Terasy rzeczne mają swoje rodzaje: skaliste, akumulacyjne i skalisto-osadowe.
Formy utworzone w warunkach klimatu peryglacjalnego
- gołoborza - Gołoborze to nagromadzenie bloków i odłamków skalnych na stoku górskim, powstałe w wyniku wietrzenia twardych, zwięzłych skał. Gołoborza powstają w wyniku wietrzenia fizycznego: zmiany temperatury, a zwłaszcza zamarzanie wody w szczelinach skalnych (np. w spękaniach ciosowych), powodują stopniowy rozpad skał. Gołoborza w Górach Świętokrzyskich (np. na Łysicy i Łyścu), złożone z bloków twardych piaskowców kambru, powstały w plejstocenie, w klimacie polarnym, kiedy procesy wietrzenia fizycznego były szczególnie intensywne. Bloków piaskowców z tzw. Wielkiego Gołoborza na Łyścu użyto w IX-X w. do usypania istniejących do dzisiaj wałów kamiennych, które otaczały pogański ośrodek kultowy na szczycie góry; zachowały się również ślady drogi, którą transportowano kamienie do budowy wałów.
- wydmy i niecki deflacyjne - porywanie i unoszenie przez wiatr drobnych cząstek mineralnych i organicznych, które drążą, rysują i ścierają powierzchnie skał, oraz akumulacja niesionego przez wiatr materiału. Rezultatem niszczejącej działalności wiatru jest obniżanie się powierzchni ziemi i powstawanie rozmaitych form terenu, np. niecki deflacyjne. W następstwie akumulacji pyłu tworzy się less, a osadzanie się grubszego materiału powoduje tworzenie się osadów piaszczystych i powstawanie wydm. Procesy te przebiegają na obszarach pozbawionych pokrywy roślinnej, szczególnie intensywnie zachodzą na wybrzeżach morskich, gorących pustyniach i mroźnych pustyniach peryglacjalnych oraz na polach ornych w okresach przerwy wegetacyjnej.
- stożki piargowe - rodzaj rumowiska skalnego, nagromadzenie okruchów skalnych w żlebach u podnóża stromych, skalistych stoków; często ma postać stożka (stożek usypiskowy), powstaje głownie wskutek wietrzenia mechanicznego
Formy powstałe na terenie objętym lądolodem
- faliste równiny moreny dennej - u czoła lodowca, w miarę topnienia lodu, powstają wały lub pagórki moreny czołowej i moren bocznych, odsłania się również morena denna, tworząca lekko faliste lub płaskie równiny
- ozy - ozami nazywamy długie, wąskie i zwykle kręte wały lub ciągi wzgórz, niejednokrotnie o długości kilku lub kilkunastu kilometrów, zbudowane z piasków i żwirów, osadzonych przez wody płynące w tunelach lodowych lub kanałach stagnującego lodowca.
- kemy - są to przeważnie okrągławe lub wydłużone pagórki i wzgórza o wysokości do kilkudziesięciu metrów. Zbudowane są ze żwirów, piasków i mułków, które były akumulowane przez wody płynące lub osadzane w jeziorach lodowcowych w obrębie szczelin i rozpadlin lodowych.
- rynny subglacyjne - są to długie, stosunkowo wąskie i na ogół głębokie obniżenia o stromych zboczach i nierównym dnie, zwykle wypełnione wodami jezior zwanych jeziorami rynnowymi. Większość rynien powstała wskutek erozji podłoża przez subglacjalne wody roztopowe, płynące często pod ciśnieniem hydrostatycznym. Niektóre z nich tworzyły się jednak w wyniku erozji glacjalnej.
- baraniec - (muton; franc.), przedłużony pagórek podłoża skalnego, wysokość od kilkunastu centymetrów do kilkudziesięciu metrów, długość kilkaset metrów, wygładzony i porysowany przez lodowiec, barańce występują najczęściej gromadnie, na obszarach dziś i dawniej zlodowaconych (np. w Finlandii, pd. Szwecji, w Tatrach)
Geografia
Formy osadowe
- by redakcja UCZNIAK.COM
- PRACA: PRZED SPRAWDZENIEM
- DOSTĘP: DARMOWY
- CZYTANE: 2544 razy
PRZEDMIOTY
Analiza wierszy
Antyk
Barok
Biografie
Biologia
Charakterystyki
Chemia
EGZAMIN GIMNAZJALNY
EGZAMIN MATURALNY
EGZAMIN ÓSMOKLASISTY
EGZAMINY ZAWODOWE
Ekologia
Ekonomia
Filozofia
Fizyka
Geografia
Historia
Informatyka
Język angielski
Język niemiecki
Język polski
Język rosyjski
Języki obce
Marketing
Matematyka
MATURA 2023
Mechanika
Motywy literackie
Młoda Polska
NEWSY
Oświecenie
Pozytywizm
Prawo
Przedsiębiorczość
Religia
Renesans
Romantyzm
Średniowiecze
Streszczenia
WOS
Współczesność
XX lecie