Jan Paweł II, Karol Wojtyła (1920-), papież od 1978. Urodził się w Wadowicach. Studiował na uniwersytetach w Krakowie (polonistykę od 1938) i Rzymie (1946-48 w Papieskim Uniwersytecie Św. Tomasza z Akwinu), uzyskując doktorat z teologii. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1946, odbywszy 1941-45 studia w tajnym seminarium w Krakowie; jednocześnie pracował jako robotnik w kamieniołomie. Od 1948 był wikarym w Niegowici i w parafii Św. Floriana w Krakowie (do 1951). Na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego obronił pracę habilitacyjną. Wykładał w seminariach duchownych (katowickim, częstochowskim i śląskim), a także od 1954 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Sakrę uzyskał w 1958 jako biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej, w 1964 został arcybiskupem, metropolitą Krakowa, a w 1967 kardynałem. Brał udział w soborze watykańskim II (1962-1965). Kardynał Karol Wojtyła 16 X 1978 został wybrany pierwszym od ponad 400 lat papieżem nie-Włochem. Przedsięwziął bardzo aktywne działania duszpasterskie, m.in. wizyty w wielu krajach świata (odwiedził przeszło 200 państw w trakcie 91 pielgrzymek), zyskując ogromną sympatię i popularność. W dniach 20-27 marca 2000 odbyła sie historyczna pielgrzymka do Ziemii Świętej w trakcie której papież odwiedził Jordanię, Autonomię Palestyńską oraz Izrael. Szerokie echa w świecie wzbudziło m.in. odwiedzenie przez Ojca Świętego Instytutu Pamięci Yad Vashem oraz Ściany Płaczu w Jerozolimie. Pierwsza pielgrzymka do Polski w 1979 W 1979 przybył do Polski, co miało duże znaczenie dla rozwoju sytuacji politycznej w kraju, do którego przyjeżdżał jeszcze w 1983, 1987, 1991 (dwukrotnie), 1997, 1999. 1981 został ciężko ranny w zamachu dokonanym przez tureckiego terrorystę. Do głównych przesłań pontyfikatu Jana Pawła II należą: "nowa ewangelizacja" zarówno społeczeństw krajów zachodnich, jak i postkomunistycznych, respektowanie praw człowieka, prawa do pracy i zachowania godności ludzkiej, przeciwstawianie się bezwzględnej pogoni za zyskiem, sprzeciw wobec totalitaryzmu, szczególnie komunistycznego (przed jego upadkiem), ekumenizm, walka o zachowanie pokoju. Obrona tradycyjnych wartości i nakazów moralnych Kościoła katolickiego (np. w kwestii ograniczonego uczestnictwa kobiet w Kościele, celibatu, antykoncepcji i aborcji) wywołała pod adresem Jana Pawła II zarzuty konserwatyzmu, mimo programowego otwarcia na problemy świata współczesnego. W trakcie jego pontyfikatu zreformowano prawo kanoniczne (1984), opublikowano nowy Katechizm Kościoła katolickiego (1992, wydanie polskie 1995), dokonano reorganizacji Kurii Rzymskiej, licznych kanonizacji i beatyfikacji. Do dorobku filozoficznego Jana Pawła II (głównie w dziedzinie myśli o osobie ludzkiej, etyki, antropologii) należą m.in.: Miłość i odpowiedzialność (1960), Osoba i czyn (1969), Zagadnienia podmiotu moralności (1991). Główne wątki swojej filozofii rozwijał po 1978 w papieskich encyklikach m.in.: Redemptor hominis (1979), Dives in misericordia (1980), Laborem exercens (1981) Centesimus annus (1991). Twórczość literacka Jana Pawła II (gł. pod pseudonimem Andrzej Jawień) składa się z wierszy, poematów medytacyjnych i dramatów: Przed sklepem jubilera (wystawione 1981), Brat naszego Boga (wystawiony 1980). Wybór utworów Poezje i dramaty (1980).