Ukształtowanie powierzchni Ziemi jest wynikiem działalności procesów endo- i egzogenicznych. Wielkimi formami powierzchni Ziemi są kontynenty i baseny oceaniczne. Zasięg kontynentów jest większy niż to, co możemy obserwować oglądając mapę fizyczną. Do kontynentów przynależą szelfy i stoki kontynentalne zanurzone w oceanie. Z tego też względu należ}' wyróżnić powierzchnie lądowe i kontynenty. Na ziemi występuje duża przewaga obszarów zajętych przez oceany i morza nad obszarami lądowymi. Oceany i morza zajmują około 71% powierzchni Ziemi, zaś lądy 29%. Średnia wysokość lądów wynosi około 885 metrów nad poziomem morza, a średnia głębokość oceanów około 3800 metrów pod poziomem morza. Ukształtowanie powierzchni lądów:

• niziny są to obszary leżące poniżej 300 m npm. Oznaczają się mało urozmaiconą rzeźbą, mogą być płaskie tzw. równiny faliste i pagórkowate np. Nizina Amazonki, Nizina Wschodnio-Europejska, Nizina Chińska, Nizina Zatokowa, Nizina Zachodnio-Syberyjska

• depresje są to obszary lądowe położone poniżej poziomu morza. Najgłębsza depresja to Rów Jordanu. Depresje zalane przez jeziora nazywane są kryptodepresjami np. jezioro Bałkaj

• wyżyny są to obszary o wysokości powyżej 300 metrów do wysokości nawet kilku tysięcy metrów. Charakteryzują się powierzchnią falistą lub pagórkowatą. Występują małe wysokości względne. Najwięcej wyżyn jest w Afryce np. Wyżyna Tybet, Wyżyna Mongolska, Wyżyna Abizyjsaka, Wyżyna Brazylijska, Wyżyna Gujańska

• góry są obszarami o najbardziej urozmaiconej rzęzicie i osiągają największe wysokości. Mogą tworzyć długie pasma lub występować jako góry pojedyncze (wulkaniczne). Góry dzielimy na niskie, średnie i wysokie. Góry są położone południkowe np. Andy, Kordyliery i równoleżnikowo np. Alpy, Karpaty, Pieniny

Ukształtowanie dna oceanu:

• szelfy są to brzeżne części bloków kontynentalnych, zalane wodami oceanicznymi i morskimi. Powierzchnia Szelfu łagodnie opada w kierunku oceanu do-głębokości 200 metrów. Na krawędzi szelfu następuje załamanie spadku dna i przejście szelfu w skłon kontynentalny. Jest on bardzo stromy i opada do głębokości 3500-4000 metrów i więcej. Skłon kontynentalny jest granicą kontynentu. W obrębie szelfu i skłony, kontynentalnego występują podmorskie kaniony odznaczające się dużymi spadkami i długością ponad 100 km schodzące do głębokości przekraczającej 3000 metrów (stok kontynentalny);,

• stoki kontynentalne przechodzą dalej w baseny oceaniczne zbudowane z bazaltów przykrytych warstwą osadów głębokomorskich. Baseny oceaniczne położone są na głębokości od 4000 do 6000 metrów i odznaczają się najmniej urozmaiconą rzeźbą. Zajmują one 70% oceanów. Mamy Basen Angorski, Basen Peruwiański, Basen Brazylijski, Basen Północno-Zachodni i wiele innych. W ich obrębie wyróżnia się grzbiety śródoceaniczne i rowy oceaniczne

• grzbiety śródoceaniczne tworzą długi łańcuchy porozcinane dolinami ryftowymi. Łączna długość grzbietów wynosi około 60 tysięcy km. W obrębie grzbietów zachodzą zjawiska wulkaniczne i sejsmiczne. W ich obrębie znajdują się podłużne rozpadliny (ryft). Grzbiet Południowo-Atlantycki, Grzbiet Północno-Atlantycki, Grzbiet Arabsko-indyjsid

• rowy oceaniczne są to stosunkowo wysokie (do ponad 100 km) i długie ( do 5000 km) obniżenia dna oceanicznego o stromych zboczach. Zajmują 2% powierzchni Ziemi. Rów Mariański, Rów Atlantycki. Rowy powstają na krawędziach tektonicznych.