Człowiekowi jako istocie rozumnej i lepszej od innych zwierząt nie wystarcza kierowanie się w życiu instynktem. Człowiek od początku swojego istnienia szuka sensu życia oraz wyższych wartości, którymi mógłby się kierować. Najstarsze wierzenia ludzkie jakie przetrwały do naszych czasów są zapisane w mitologii greckiej i rzymskiej oraz w Biblii.
Mimo iż grecy i rzymianie byli politeistami, a Biblia jest monoteistyczna możemy zaobserwować liczne podobieństwa między mitologią a świętą księgą chrześcijan. Człowiek starożytny wszystkie najcenniejsze cechy i wartości przypisywał bogom zamieszkującym Olimp. Na tej podstawie dziś możemy stwierdzić co w starożytności uważano za najcenniejsze, jak człowiek tłumaczył sobie powstanie świata, jakie cele mu przyświecały.
Najważniejszą cechą odróżniającą mitycznego boga od zwykłego człowieka była nieśmiertelność. Bogowie wyglądali tak samo jak ludzie (choć boginie były piękne), zachowywali się jak ludzie (prowadzili wojny, walczyli o władzę, kłócili się, kłamali ...), ale dzięki pitemu nektarowi i jedzonej ambrozji byli nieśmiertelni i wieczne młodzi. Łatwo można więc zauważyć, że dla starożytnych nie była cenna moralność czy nieskazitelność, ale możliwość wiecznego życia. Bogowie często zapraszali na Olimp lubianych przez siebie ludzi i częstując ich boskim jadłem dawali im nieśmiertelność. Bogowie często też wchodzili w bliższe kontakty z ludźmi. Z takich związków powstawali półbożkowie.
Inne cenione przez starożytnych cechy posiadali herosi, a były to waleczność, męstwo i odwaga. Najsłynniejszych z nich opiewa Homer w swojej Iliadzie. Są to walczący po przeciwnych stronach Achilles i Hektor. Achilles dzięki kąpielą w Styksie był nieśmiertelny, jedynym jego słabym punktem była pięta, za którą był trzymany podczas tych kąpieli. Obaj przeciwnicy byli niezwykle silni, odważni, męscy i honorowi. Gdy doszło do ich spotkania po bardzo zaciętym i długim boju zwycięża Achilles.
Twórca Iliady Homer napisał też Odyseję, która opiewa miłość i wierność. Cechy te więc też należy zaliczyć do cenionych w starożytności. Odys i jego żona byli sobie wierni mimo trzydziestoletniej rozłąki.
W mitologii pojawiają się też takie cenione cechy jak pracowitość i uczciwość (Hefajstos), mądrość i inteligencja (Detal), piękność (Atena, Afrodyta, Hera), miłość macierzyńska (Reja, Niobe) czy przyjaźń (Achilles i Patrokles).
Bardzo ważny jest mit o Prometeuszu, który był największym i najbardziej cenionym męczennikiem w kulturze greckiej. Prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Później ponieważ go bardzo kochał nauczył go posługiwać się wykradzionym z Olimpu ogniem by nie był bezbronny. Za to spotkał go gniew bogów i straszliwa kara jaką jest przykucie do skał Kaukazu i wyjadanie mu przez orła codziennie odrastającej wątroby.
Prometeusz uważany jest za odpowiednika biblijnego Jezusa ponieważ tak jak on cierpiał za ludzką sprawę. Jest on jednak bogiem z Olimpu w zachowaniu podobnym do człowieka, Jezus natomiast jest doskonały. Posiada wszystkie cechy uważane przez chrześcijan za dobre i żadnej złej. Jest jedną z trzech doskonałych osób Boskich. W Biblii mamy jednego Boga doskonałego, nieskończonego i wszechmocnego oraz szereg świętych, którzy najbardziej z pośród ludzi się do Niego zbliżyli. Dla chrześcijan najważniejsza jest miłość Boga i drugiego człowieka gdyż właściwie pod tą cechę da się podciągnąć wszystkie inne, które powinien posiadać człowiek. Chrześcijanin powinien kochać wszystkich ludzi, więc nie powinien zabijać, krzywdzić, zazdrościć, kraść, kłamać... Człowiek nie powinien mieć innych bóstw poza Tym Jedynym. Powinien być miłosierny i na wzór Boga przebaczać innym ich winy, bezgranicznie ufać Bogu oraz wypełniać jego wolę. Zasady według, których powinien żyć określa Dekalog czyli Dziesięć przykazań przekazanych przez samego Boga. Każde odstępstwo od nich nazywane jest grzechem. Każdy człowiek jest grzeszny ponieważ tylko Bóg jest doskonały. Jednak miłosierdzie Boże powoduje przebaczenie grzechów jeżeli tylko człowiek za nie żałuje i postanawia poprawę. Taki człowiek ma dostęp do Raju i to właśnie jest celem życia każdego chrześcijanina. Według Biblii każdy człowiek stworzony jest na wzór Boga i jest nieśmiertelny, gdyż posiada nieśmiertelną duszę. Od jego życia zależy czy po śmierci trafi do krainy wiecznej szczęśliwości czy też będzie na wieki potępiony.
W części Biblii nazywanej Starym Testamentem w księdze Hioba poruszony jest też problem niezasłużonego cierpienia i jego sensu. Hiob żył w zgodzie z Bogiem i jego nauką, a mimo to stracił wszystko co miał. Okazuje się, że to Bóg chcąc udowodnić Szatanowi, że Hiob jest wierny i w dobrym i w złym zesłał na niego nieszczęścia. Mimo perswazji przyjaciół Hiob nie chce przyjąć cierpienia jako zasłużonego. Jest przekonany o swojej niewinności. Nie przeszkadza mu to w trwaniu przy Bogu. Bóg nagradza go za to jeszcze lepszym życiem niż miał na początku. Księga mówi nam, że nie zawsze człowiek może pojąć Boże wyroki, ale mimo tego powinien się nim podporządkować.
Człowiek szuka wartości i sensu życia przez cały czas swojego istnienia i również następne epoki obfitują w literaturę o tej tematyce. Powstają liczne nowe wyznania, sekty, które mają swój pogląd na świat. Jednak od starożytności praktycznie nie wymyślono nic innego a różnice między wyznaniami polegają na odmiennym ich poukładaniu w hierarchię. Takie wielkie dzieła literatury jak Qvo Vadis, Faraon czy Odprawa posłów greckich oraz wiele innych są właściwie tylko odkurzeniem starych prawd i morałów, a nie wprowadzaniem nowych.
Myślę, że człowiek będzie szukał nadal tworząc nowe dzieła, nowe wyznania i sekty, ale tak naprawdę wszystko w tej dziedzinie zostało już wymyślone i tworzenie nowych wartości będzie polegało na przypomnieniu starych, odmiennym ich rozumieniu czy ułożeniu w nową hierarchię.
